Bilim dünyasından gelen bir araştırma, aslında bize hiç de yabancı olmayan bir gerçeği ortaya koyuyor: Maymunlar yaptıkları hatalardan ders çıkarabiliyor ve pişmanlık duyabiliyor. İnsanlığın kendini diğer canlılardan üstün görmeye alıştığı bir çağda, bu bulgu aslında bize ayna tutuyor.
Hepimiz hata yapıyoruz. Bazen yanlış kararlar veriyor, bazen de öfkemize yeniliyoruz. Peki sonra ne oluyor? Kimi zaman ders çıkarıyoruz, kimi zaman aynı çukura yeniden düşüyoruz. İşte maymunlar, bu noktada bize insan olmanın en önemli derslerinden birini hatırlatıyor: Pişman olmak, sadece üzülmek değil; aynı hatayı tekrar etmemek için çaba göstermek.
Hayvanların duyguları çoğu kez küçümsenir. Oysa maymunların, yanlış bir tercihten sonra yüzlerindeki ifade, davranışlarını değiştirmeleri ya da benzer hatayı tekrar yapmamak için gösterdikleri çaba, bize onların da bir tür vicdana sahip olduğunu düşündürüyor. Demek ki hatadan ders çıkarmak, sadece insana özgü bir ayrıcalık değil, doğanın tüm canlılara sunduğu bir öğreti.
Şimdi kendimize soralım: Biz, gerçekten pişman olmayı biliyor muyuz? Yoksa pişmanlıklarımızı yalnızca dilimize dolayıp, aynı davranışları sürdürmekle mi yetiniyoruz? Maymunlar belki konuşamıyor, kendilerini ifade edecek cümleler kuramıyor. Ama davranışlarıyla bize çok şey söylüyorlar.
Belki de mesele, “akıllı olmak” değil, “farkında olmak”tır. Hatalarımızı fark etmek, pişmanlığımızı içselleştirmek ve bir sonraki adımda daha doğruyu seçmek… Eğer maymunlar bile bunu yapabiliyorsa, insan olarak bizim bahanemiz ne olabilir ki?
Sonuçta hayat, hepimize hatalar yaptırıyor. Ama asıl mesele, bu hatalardan nasıl ders çıkardığımız. Belki de en doğru öğretmenler, ders kitaplarında değil, doğanın sessiz ama derin mesajlarında gizlidir.
YORUMLAR