Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, 2024 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi ile 2022 Yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Kanun Teklifi görüşmelerinin sürdüğü TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda milletvekillerine bir sunum gerçekleştirdi. Bakanlığın bu sene öngörülen bütçesinin 198 milyar 703 milyon 54 bin TL olduğunu belirten Bakan Tunç, demokratik, temel hak ve özgürlükleri öne alan ve büyük bir mutabakatla kabul edilecek yeni ve sivil bir anayasanın gerekliliğini belirtti.

“Yeni ve sivil bir anayasa yapmak milletimize olan borcumuzdur”

Kanunlarda gerçekleştirilen yenilikler ve Anayasada gerçekleştirilen reformlarla önemli mesafeler kaydedildiğini, ayrıca yeni bir Anayasaya ihtiyaç duyulduğunu dile getiren Bakan Tunç, “Darbe döneminde hazırlanan mevcut anayasanın, hukukun üstünlüğünü esas alan bir anlayışla hak ve özgürlükler çerçevesinde yenilenmesi elzemdir. Bugüne kadar Anayasamızda 19 değişiklik paketi ile 184 değişiklik yapılmış ve 200’den fazla noktaya temas edilmiştir. Zaman içerisinde Anayasamızın yeknesaklığı bozulmuş ve adeta yamalı bir bohça haline gelmiştir. Bu, herkes tarafından kabul gören bir gerçektir. Bu itibarla demokratik, kuşatıcı, temel hak ve özgürlükleri öne alan, toplumun her kesiminin görüşlerini ihtiva eden ve büyük bir mutabakatla kabul edilecek yeni ve sivil bir anayasa yapmak milletimize olan borcumuzdur. Ülkemiz özellikle son yıllarda sürekli bir gelişim, kalkınma ve değişime sahne olmuş, ekonomik, sosyal ve teknolojik gelişmeler toplumda yeni ihtiyaçları doğurmuş, bu yeni ihtiyaçlara cevap verecek güvenilir ve erişilebilir adalet sisteminin tesisi için hükümetlerimiz döneminde yargı alanında reform irademiz kesintisiz sürmüş, bu dönemde planlı bir reform süreci hayata geçirilmiştir. Bu kapsamda, 2009 yılında birincisi, 2015 yılında ikincisi, 2019 yılında üçüncüsü hazırlanıp açıklanan Yargı Reformu Strateji Belgeleri ve 2014 ile 2021 yıllarında açıklanan İnsan Hakları Eylem Planları çerçevesinde önemli hedefler belirledik. Bu hedefler doğrultusunda çok sayıda yargı paketini Türkiye Büyük Millet Meclisinde yasalaştırdık ve idari düzenlemeleri hayata geçirdik” ifadelerini kullandı.

“Depremde hasar gören adalet binalarımız için 531 milyon 309 bin 755 TL harcama gerçekleştirdik”

Depremden etkilenen illerde adalet hizmetlerini doğrudan etkilediğini aktaran Bakan Tunç, şu ifadelere yer verdi:

“Adalet teşkilatı olarak hızlı bir planlamayla tüm imkanlarımızı bölgeye seferber ettik ve önlemleri gecikmeksizin aldık. Bu çerçevede öncelikle kimsenin hak kaybına uğramaması için olağanüstü hal kapsamında ‘Yargı Alanında Alınan Tedbirlere İlişkin 120 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’ yayımlanmıştır. Bölgede adli soruşturmaların gerçekleştirilebilmesi için bin hakim ve savcı ilaveten görevlendirildi. Soruşturmalarda delil tespitleri ile ilgili olarak 984 bilirkişi bölgeye sevk edildi. DNA ve kimlik tespitleri için 538 adli tıp uzmanı bölgede görevlendirildi. Kardeş adliye projesi çerçevesinde de 8 bin 951 adliye personeli bölgeye görevlendirildi.”

Yargı teşkilatlarının iş yüküne ilişkin 2023 yılı Kasım ayı itibarıyla; Cumhuriyet başsavcılıklarında 5 milyon 895 bin 940, ilk derece mahkemelerinde 3 milyon 791 bin 842, istinaf mahkemelerinde 1 milyon 213 bin 434, temyiz mahkemelerinde ise 571 bin 82 olmak üzere toplam 11 milyon 472 bin 298 derdest dosya bulunduğunu aktaran Bakan Tunç, 2022 yılında yargı teşkilatımızın ilk derece, istinaf ve temyiz olmak üzere 12 milyon 147 bin 3 toplam dosyada karar verildiğini söyledi.

2018 yılı itibari ile dava şartı arabuluculuk uygulamasından edinilen tecrübe ve olumlu geri dönüşler ile 1 Eylül tarihinden itibaren geçerli olmak üzere; kira ilişkisinden kaynaklanan uyuşmazlıkları, dava şartı arabuluculuk kapsamına aldıklarını dile getiren Bakan Tunç, “Burada da önemli bir başarının sağlandığını görüyoruz. Özellikle kira uyuşmazlıklarında bakımından 19 bin 737’si anlaşma sonuçlanmıştır. Yani yaklaşık 40 bin kişi adliye kapısına düşmeden karşılıklı uzlaşarak sonuca ulaşmıştır. 2016 yılında kanunlaştırdığımız 6754 sayılı Bilirkişilik Kanunu, sistemimizde yapılan en önemli reformlardan biridir. Özellikle uygulama sorunlarını ortadan gidermek için şu anda çalışmalarımızı sürdürüyoruz” diye konuştu.

“Bakanlığımıza tahsisi öngörülen toplam bütçe miktarı, 198 milyar 703 milyon 54 bin TL’dir”

Adalet Bakanlığımıza ayrılan bütçe miktarı, adalet hizmetlerinin daha etkin bir şekilde sağlanabilmesi için yıllar içerisinde artırıldığını belirten Bakan Tunç, “2002 yılında Bakanlığımız bütçesinin merkezi yönetim bütçesi içerisindeki payı yüzde 0,83 iken, bu oran 2024 yılı teklifinde yüzde 1,67’ye yükselmiştir. 2024 yılı teklifinde Bakanlığımıza tahsisi öngörülen toplam bütçe miktarı: 198 milyar 703 milyon 54 bin TL’dir. 2022 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu ile Bakanlığımız hizmetlerinin yerine getirilebilmesi için 33 milyar 323 milyon 466 bin TL ödenek tahsis edilmiştir. Yıl içinde 16 milyar 293 milyon 161 bin 208 TL eklenmiş olup yıl sonu itibarıyla ödenek toplamı 49 milyar 616 milyon 627 bin 208 TL olmuştur. Yıl sonu itibarıyla, personel ve sosyal güvenlik giderleri için 32 milyar 549 milyon 124 bin 880 TL, mal ve hizmet alımları için 10 milyar 554 milyon 682 bin 216 TL, cari transferler için 1 milyar 73 milyon 40 bin 414 TL, sermaye giderleri (yatırımlar) için 4 milyar 516 milyon 881 bin 640 TL, sermaye transferleri için 925 milyon 383 bin 500 TL olmak üzere ödenek üstü harcamalarla birlikte toplamda 49 milyar 619 milyon 112 bin 651 TL harcama gerçekleşmiştir” dedi. Burcu DEMİR