Doğal güzelliğiyle park ve bahçelere renk katan Lantana camara, halk arasındaki adıyla “ağaç minesi”, estetik görünümünün ardında ciddi bir tehlike barındırıyor. Güzel çiçekleriyle dikkat çeken bu süs bitkisi, hem insanlar hem de hayvanlar için zehirli özellikler taşıyor.
Zehirli Yapısı Görünümüne Aldatmamalı
Minegiller (Verbenaceae) familyasından olan Lantana camara, özellikle sıcak iklimli bölgelerde yaygın olarak kullanılıyor. Sarı, pembe, kırmızı ve turuncu gibi renk geçişleriyle göz kamaştıran çiçekleri bulunsa da, yaprakları ve henüz olgunlaşmamış yeşil meyveleri toksik maddeler içeriyor. Triterpenoid laktonlar olarak adlandırılan bu bileşikler, vücutta ciddi tahribat yaratabiliyor.
Çocuklar İçin Tehlike Büyük
Ağaç minesi, çocuklar tarafından renkli meyveleri nedeniyle cazip bulunabiliyor. Ancak sadece 3-4 adet olgunlaşmamış meyvenin bile küçük bir çocukta zehirlenme belirtilerine yol açabileceği belirtiliyor. Bulantı, kusma, baş dönmesi ve karın ağrısı gibi semptomlar hızla gelişiyor. Tüketim miktarına bağlı olarak karaciğer fonksiyonları da zarar görebiliyor.
Hayvanlar İçin Ölümcül Olabiliyor
Bu bitki özellikle çiftlik hayvanları açısından büyük tehlike oluşturuyor. Sığır, koyun ve at gibi hayvanlar için zehirli etkileri çok daha güçlü. Yapraklarından sadece birkaç kilogram yemiş bir hayvan, karaciğer yetmezliği, ışığa duyarlılık, iştahsızlık ve hatta ölümle karşı karşıya kalabiliyor. Tedavi edilmediği takdirde ölüm oranı %60’a kadar çıkabiliyor.
Bahçelerde Yayılma Riski de Var
Lantana camara sadece toksik etkileriyle değil, yayılmacı özelliğiyle de biliniyor. Kontrolsüz büyüyen bu çalı türü, diğer bitkilerin gelişimini engelleyerek ekosistemi tehdit edebiliyor. Bu nedenle bazı ülkelerde istilacı tür olarak sınıflandırılmış durumda.
Balıkesir’de Nerelerde Görülüyor?
Ağaç minesi, Balıkesir’de doğal ortamda yaygın olarak yetişmese de, süs bitkisi olarak birçok noktada karşımıza çıkabiliyor. Özellikle Edremit, Ayvalık, Burhaniye, Bandırma ve Erdek gibi sahil ilçelerinde; park ve bahçelerde peyzaj amacıyla dikilmiş örneklerine rastlamak mümkün. Şehir merkezindeki peyzaj düzenlemelerinde de, kuraklığa dayanıklılığı nedeniyle tercih edilebiliyor.
Ancak Balıkesir İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü’nün flora-fauna envanterinde, Lantana camara’nın doğada kendiliğinden yetiştiğine dair özel bir kayıt bulunmuyor. Bu da bitkinin daha çok insanlar tarafından ekilip bakımının yapıldığı süs bitkisi formunda bölgede yer aldığını gösteriyor.
Renkli görünümüne rağmen ciddi sağlık riskleri barındıran bu bitkinin, çocukların ve evcil hayvanların bulunduğu alanlardan uzak tutulması gerektiği bir kez daha vurgulanıyor.
Farkında Olmadan Tehlikeye Davetiye
Türkiye’nin Ege ve Akdeniz kıyılarında süs bitkisi olarak sıkça tercih edilen ağaç minesi, bilinçsizce kullanıldığında masum bir çiçeğin ötesine geçiyor. Doğayla uyumlu bir bahçe kurmak isteyenler için bu türün dikkatle değerlendirilmesi gerekiyor.
Şefiye YILDIRIM