Deprem sonrası evlere hemen girme isteği, özellikle eşyaların durumunu kontrol etme veya temel ihtiyaçları karşılama amaçlı olsa da büyük risk taşıyor. Uzmanlar, binalarda meydana gelen yapısal hasarların profesyonel bir inceleme yapılmadan tespit edilemeyeceğini belirtiyor. Çatlakların boyutu, kolon-kiriş bütünlüğü, taşıyıcı sistem elemanlarının durumu ve temelde oluşan oynama gibi unsurlar, dışarıdan bakıldığında fark edilmeyebiliyor.
Bu nedenle ev sahiplerinin ilk refleksle içeriye girmemesi, yapılan hızlı dış incelemeye güvenmek yerine bir yapı mühendisi veya yetkili teknik ekip tarafından binanın detaylı şekilde değerlendirilmesini beklemesi öneriliyor. Yapısal hasarın gözle fark edilmediği bazı durumlarda dahi bina içindeki yük dağılımı bozulmuş olabilir. Bu da olası bir artçı depremde yıkım riskini artırıyor.
Gaz Hatları Büyük Tehlike Oluşturuyor
Deprem sırasında sadece binalar değil, altyapılar da zarar görebiliyor. Bu zarar kalıcı veya kısmi olabilir ancak her iki durumda da tehlike büyüktür. Özellikle doğal gaz hatlarında oluşabilecek küçük bir sızıntı bile büyük bir patlamaya yol açabilir. Bu nedenle yetkililer, gaz hatlarının tamamen kontrol edilip güvenli olduğu doğrulanana kadar yapılara giriş yapılmaması gerektiğinin altını çiziyor.
Gaz kokusu alınmasa bile bu durum sızıntı olmadığı anlamına gelmiyor. Borulardaki mikro çatlaklar ya da bağlantı noktalarındaki gevşemeler, zaman içinde daha büyük tehlikelere dönüşebilir. Gaz dağıtım şirketleri tarafından yapılan teknik inceleme ve cihaz kontrolleri tamamlanmadan gaz vanalarının açılması kesinlikle önerilmiyor.
Elektrik Tesisatında Gizli Riskler
Gaz kadar tehlikeli diğer bir unsur ise elektrik tesisatı. Deprem sırasında kablolar kopabilir, prizler gevşeyebilir veya sigorta kutusunda hasar meydana gelebilir. Bu hasarlar görünür olmasa bile elektrik akımında kaçaklara yol açabilir. İnceleme yapılmadan elektriği açmak ya da cihazları çalıştırmak, yangın riskini artırıyor.
Elektrik dağıtım ekipleri, depremden sonra bölgeye ulaşarak hem binaya gelen hattı hem de iç tesisatın güvenliğini kontrol ediyor. Bu kontroller tamamlanmadan evlere girilmesi ya da elektrik kullanımına başlanması ciddi tehlikeler oluşturuyor.
Afet Yönetimi Kurumlarının Uyarıları İzlenmeli
Afet sonrası süreçte en önemli yönlendirmeler, sahada aralıksız çalışan AFAD, belediyeler ve diğer afet yönetimi birimlerinden geliyor. Bu kuruluşlar, bölgedeki hasarı genel hatlarıyla değerlendiriyor ve hangi yapıların güvenli olduğuna dair açıklamalar yapıyor. Yetkililer izin vermeden evlere girilmesi, hem bireysel hem de toplumsal risk oluşturuyor.
Resmi ekiplerin yönlendirmelerine rağmen bazı vatandaşların evlerine erken dönmek istemesi sıkça görülüyor. Ancak uzmanlar, artçı sarsıntıların devam ettiği dönemlerde bu davranışın son derece tehlikeli olduğunu belirtiyor.
Kişisel Güvenlik İçin Koruyucu Ekipman Şart
Deprem sonrası hasar gören binaların içi, sanıldığından çok daha fazla risk barındırıyor. Tavanlardan düşen parçalar, devrilen dolaplar, kırılan camlar veya gevşeyen duvar sıvaları ciddi yaralanmalara yol açabilir. Bu nedenle ev sahiplerinin içeri girmeden önce:
- Koruyucu kask
- Eldiven
- Kalın tabanlı ayakkabı
- Maske
gibi ekipmanlar kullanması öneriliyor. Ancak tüm bu tedbirler bile yapısal inceleme yapılmadan evlere girmenin güvenli olduğu anlamına gelmiyor.
Kontrolsüz Giriş Hayati Risk Taşıyor
Deprem sonrası evlere aceleyle girmenin sonuçları ağır olabilir. Hem yapısal hem de altyapısal riskler göz önüne alındığında vatandaşların, yetkililerin yönlendirmeleri doğrultusunda hareket etmesi hayati önem taşıyor. Uzmanlar, “Eviniz sağlam görünebilir ama bu güvenli olduğu anlamına gelmez” diyerek tüm vatandaşları dikkatli olmaya çağırıyor.
Sıla SOLAKLAR VERİM