BBC Culture, 2000 yılından günümüze kadar yayınlanan diziler arasında kapsamlı bir anket düzenledi. Katılımcılar, sinema endüstrisinin önde gelen isimlerinden akademisyenlere, senaristlerden dizi yazarlarına kadar uzanan geniş bir yelpazeden seçildi.
Sonuçta ortaya çıkan liste, televizyonun sinemayla yarışacak kadar güçlü bir anlatım formuna dönüştüğünü bir kez daha kanıtladı.
1 Numara: The Wire
Listenin zirvesinde, The Wire (2002–2008) yer aldı.
David Simon imzalı yapım, ABD’nin Baltimore kentinde geçen sert hikâyesiyle, suçun, yoksulluğun ve sistem çöküşünün farklı yüzlerini gözler önüne seriyor.
Polisler, uyuşturucu satıcıları, politikacılar, gazeteciler ve öğretmenler aynı şehirde farklı açılardan anlatılıyor.
Gerçekçiliği ve toplumsal eleştirisiyle dizi, yalnızca bir polisiye değil, bir çağ portresi olarak görülüyor.
- Sırada Mad Men
İkinci sıraya yerleşen Mad Men (2007–2015), 1960’ların New York reklam dünyasını konu alıyor.
Don Draper karakteriyle Amerikan rüyasının parlak yüzüyle karanlık tarafını ustalıkla harmanlayan dizi, görsel diliyle dönem atmosferini mükemmel bir şekilde yansıtıyor.
Kadın-erkek ilişkileri, kimlik çatışmaları ve toplumsal dönüşümlerle Mad Men, modern televizyonun en zarif örneklerinden biri olarak gösteriliyor.
- Breaking Bad: Ahlakın Sınırında
Üçüncü sırada yer alan Breaking Bad (2008–2013), ölümcül bir hastalığın ardından hayatta kalma mücadelesi veren bir kimya öğretmeninin hikayesini anlatıyor.
Walter White’ın ailesine maddi güvence sağlamak amacıyla uyuşturucu üretmeye başlaması, onu karanlık bir dünyanın içine sürüklüyor.
Dizi, insanın güce, paraya ve kontrole duyduğu arzunun nasıl bir trajediye dönüşebileceğini çarpıcı biçimde ortaya koyuyor.
Fleabag ve Game of Thrones da İlk Beşte
Dördüncü sırada, kara mizahı duygusal derinlikle buluşturan Fleabag (2016–2019) yer alıyor.
Phoebe Waller-Bridge’in hem yazıp hem oynadığı dizi, seyirciyle doğrudan kurduğu iletişim ve güçlü kadın karakter anlatımıyla dikkat çekiyor.
Beşinci sırada ise Game of Thrones (2011–2019) var.
Orta Çağ benzeri bir dünyada geçen epik yapım, taht mücadelesi, ihanet ve güç savaşlarını destansı bir dille işliyor.
Finali tartışmalı olsa da, dizi televizyon tarihinin en çok izlenen yapımlarından biri olarak zirvedeki yerini koruyor.
İlk 10’da Kimler Var?
BBC Culture’ın “21. Yüzyılın En İyi 100 Dizisi” listesinin ilk 10 sırası şöyle:
- The Wire (2002–2008)
- Mad Men (2007–2015)
- Breaking Bad (2008–2013)
- Fleabag (2016–2019)
- Game of Thrones (2011–2019)
- I May Destroy You (2020)
- The Leftovers (2014–2017)
- The Americans (2013–2018)
- The Office (UK) (2001–2003)
- Succession (2018–2023)
Kadın Anlatıları Güç Kazandı
Altıncı sırada yer alan I May Destroy You (2020), Londra’da yaşayan genç bir yazarın cinsel saldırı sonrası yaşadığı travmayı cesur bir şekilde ele alıyor.
Dizi, rıza, hafıza ve kimlik üzerine yaptığı güçlü sorgulamalarla izleyicilerde derin bir etki bırakmıştı.
Yedinci sıradaki The Leftovers (2014–2017) ise dünya nüfusunun yüzde ikisinin bir anda yok olduğu bir senaryoyu işlerken, insanın inanç, kayıp ve anlam arayışı üzerine yoğunlaşıyor.
Avrupa ve Asya Yapımları Dikkat Çekti
BBC listesinde yalnızca Hollywood yapımları değil, farklı ülkelerden diziler de kendine yer buldu.
Danimarka yapımı The Killing, Almanya’nın kült dizisi Dark, Fransa’dan Call My Agent! ve İngiltere’nin unutulmaz komedisi The Office (UK) Avrupa yapımlarının başarısını ortaya koydu.
Ayrıca Babylon Berlin, Borgen, Utopia ve The Bridge gibi diziler, Avrupa televizyonculuğunun uluslararası başarısını pekiştirdi.
Popüler Yapımlar da Unutulmadı
Listenin geri kalanında, izleyicilerin çok sevdiği diziler de yer aldı.
Stranger Things, Sherlock, Black Mirror, The Crown, House, Homeland, Chernobyl, Grey’s Anatomy ve Narcos gibi yapımlar, kültür endüstrisinin şekillenmesinde önemli rol oynadı.
Ayrıca animasyon yapımlar Rick and Morty ve Avatar: The Last Airbender, listede yer bulan nadir animasyonlar arasında.
- Sıradaki Queen’s Gambit’ten İlk Yıllara
Listenin 100. sırasında Netflix’in popüler mini dizisi The Queen’s Gambit (2020) bulunuyor.
Satranç temasını zekice işleyen yapım, kısa sürede dünya çapında büyük bir izleyici kitlesine ulaşmıştı.
Listenin 90’lı sıralarında ise Westworld, Dexter, How I Met Your Mother, Narcos ve House of Cards gibi iz bırakan yapımlar bulunuyor.
BBC’den Televizyona Bakış
BBC Culture editörleri, listenin oluşturulma sürecinde dizilerin yalnızca popülerliğine değil, kültürel etkisine de dikkat ettiklerini belirtti.
Amaç, televizyonun sanatsal gücünü ve toplum üzerindeki etkisini ortaya koymaktı.
BBC’ye göre, televizyon artık sinemanın rakibi değil; kendi başına bir sanat biçimi haline geldi.
Türk Seyircisinin Gözüyle
Listede Türk yapımı bir dizi bulunmuyor ancak Türkiye’de izleyiciler, listede yer alan birçok yapımı yakından takip ediyor.
Breaking Bad, Game of Thrones, Black Mirror, The Crown, The Office ve Fleabag Türkiye’de en çok izlenen yabancı diziler arasında yer alıyor.
Sosyal medya kullanıcıları, özellikle Succession ve Chernobyl gibi yapımların da “hak ettiği yeri bulduğunu” belirtiyor.
- Yüzyılın Dizi Haritası
BBC’nin bu listeyle ortaya koyduğu tablo, televizyonun artık yalnızca bir eğlence aracı olmadığını gösteriyor.
Küreselleşen hikâyeler, karakter derinliği, güçlü diyaloglar ve teknolojinin etkisiyle diziler, yeni bir anlatım çağı başlattı.
Kısacası, televizyon 21. yüzyılda sadece evlerin değil, kültürün de merkezine yerleşti.
Ömer Faruk KARATOSUN