Balıkesir’in Marmara ilçesine bağlı olan Saraylar Mahallesi, Marmara Adası’nın en köklü ve dikkat çekici yerleşimlerinden biri olarak öne çıkıyor. Doğal güzellikleri, tarihî mirası ve özellikle mermer üretimindeki yüzyıllara dayanan ünüyle, hem araştırmacıların hem de gezginlerin ilgisini çekiyor.
Strabon’dan Günümüze Uzanan Bir Yerleşim
Yerleşimin adı ilk olarak MS 17 yılında Strabon’un kayıtlarında Néa Prokónnêsos olarak geçiyor. 1525 ve 1911 tarihli Osmanlı kayıtlarında ise Palatya adıyla anılan bölge, uzun yıllar Asmalı Köyü’ne bağlı bir mahalle olarak kalmış. 22 Ağustos 1949’da köy statüsüne kavuşan Saraylar, 2 Kasım 1991’de belediye olarak teşkilatlanmış, 2012 yılında çıkan kanunla mahalle statüsüne alınmıştır. Ancak bu statü değişiklikleri, Saraylar’ın kimliğini ve önemini hiçbir zaman gölgeleyememiştir.
Roma ve Bizans’tan Günümüze Mermerin İzinde
Saraylar, Roma ve Bizans dönemlerinden bu yana mermer üretimiyle ün yapmış bir bölgedir. Burada çıkarılan kaliteli mermerler, yalnızca Türkiye’nin değil, dünyanın da en prestijli yapılarında kullanılmıştır. Ayasofya, Sultanahmet Camii, hatta Roma’daki bazı antik yapılar bu taşlarla süslenmiştir. Günümüzde de mermer ocakları aktif olarak çalışmakta ve Saraylar, mermer işçiliğinin yaşayan merkezi olarak anılmaktadır.
Açık Hava Mermer Müzesi ve Abroz Sahili
Saraylar Mahallesi’ni ziyaret edenler, yalnızca tarihi değil, etkileyici bir açık hava müzesi deneyimi de yaşar. Bölgede yer alan mermer atölyeleri ve geçmişten günümüze kalan taş işçiliği örnekleri, ziyaretçilere adeta tarih içinde bir yürüyüş imkânı tanır. Ayrıca Saraylar’ın hemen yakınında bulunan Abroz Plajı, “mermer plaj” olarak bilinir. Hem denize girmek hem de eşsiz bir coğrafyada vakit geçirmek isteyenler için ideal bir duraktır.
Saraylar’ın Ekonomik ve Kültürel Rolü
Mermerin yalnızca doğal bir kaynak değil, aynı zamanda kültürel bir miras olarak yaşatıldığı Saraylar’da bu sektör, bölge ekonomisinin bel kemiğini oluşturur. Aynı zamanda geleneksel el işçiliği ve yerel üretim, bölgenin turizm değerine katkı sağlar. Ziyaretçiler, burada taş ustalığına hayran kalmakla kalmaz, aynı zamanda bölge halkının emeğine de büyük bir saygı duyar.
Ulaşım ve Konaklama Olanakları
Saraylar’a ulaşmak, Marmara Adası’na gelen ziyaretçiler için oldukça kolaydır. Erdek, Tekirdağ ve İstanbul’dan kalkan feribotlarla adaya ulaştıktan sonra, kuzeydoğuda yer alan Saraylar Mahallesi kısa bir yolculukla ziyaret edilebilir. Bölgede küçük pansiyonlar, ev tipi konaklama seçenekleri ve yerel tatlar sunan işletmeler bulunmaktadır.
Marmara’nın Gözbebeği: Saraylar
Eğer Marmara Adası’na yolunuz düşerse, Saraylar Mahallesi’ni mutlaka görün. Taşların dile geldiği bu eşsiz coğrafyada hem tarihe tanıklık edecek hem de doğanın kucağında huzur bulacaksınız. Saraylar, yalnızca bir mahalle değil, medeniyetlerin iz bıraktığı, taşla yoğrulmuş bir yaşam kültürüdür.
Şefiye YILDIRIM