2024 verilerine göre, Türkiye’nin önde gelen sanayi şirketleri teknoloji üretiminde beklenen ivmeyi yakalayamadı. Özellikle düşük teknolojiye dayalı üretim yapan firmaların toplam katma değer içindeki payı yüzde 34,6’ya ulaşarak son üç yılın en yüksek seviyesine çıktı. Bu oran 2023 yılında yüzde 28,7 seviyesindeydi.
Sadece 21 Şirket Yüksek Teknolojiyle Üretiyor
Listeye giren 500 sanayi kuruluşundan yalnızca 21 firma yüksek teknoloji alanında faaliyet gösterirken, tam 180 firma düşük teknoloji yoğunluklu sektörlerde üretim yaptı. Orta-yüksek teknolojili üretim yapan firma sayısı 135’te kalırken, 134 kuruluş orta-düşük teknolojiyle çalışıyor. Bu tablo, Türkiye’nin ileri teknoloji alanında hâlâ ciddi bir yapısal dönüşüme ihtiyaç duyduğunu net şekilde gösteriyor.
Orta Teknoloji Düşüşte, Yüksek Teknoloji Sınırlı Artış Gösterdi
2024’te orta-yüksek teknolojili sektörlerin toplam katma değerden aldığı pay yüzde 26,7’ye gerileyerek bir önceki yılki yüzde 30,3 seviyesinin altına düştü. Orta-düşük teknoloji ise yüzde 31,4’lük oranla önceki yıllara göre daha zayıf bir performans sergiledi. Buna karşın yüksek teknolojinin payı yüzde 7,4’e çıkarak veri geçmişindeki en yüksek seviyeye ulaştı. Ancak bu artış hâlâ yetersiz görülüyor.
Otomotiv Zirvede, Gıda ve Tütün Takipte
Brüt katma değer açısından en büyük payı otomotiv sektörü aldı. 2024’te listede yer alan 46 otomotiv firması toplamda 330,4 milyar TL’lik katma değer üretti ve yüzde 13,4’lük payla listenin zirvesine yerleşti. İkinci sırada tütün ürünleri imalatı yer aldı (312,5 milyar TL, yüzde 12,7), üçüncü sırada ise gıda üretimi yer aldı (308,2 milyar TL, yüzde 12,5). Rafine petrol ürünleri imalatı ve ana metal sanayi ise sırasıyla yüzde 12,4 ve yüzde 10,1 payla ilk 5 içinde yer aldı.
Sanayi Devlerinin Yarısı Hâlâ Ar-Ge’den Uzak
2024 yılında İSO 500 listesinde yer alan 265 firma Ar-Ge harcaması yaptığını bildirirken, 235 firma hiç Ar-Ge çalışması yürütmedi. Ar-Ge yapan firma sayısı son iki yıldır sabit kalırken, bu alandaki toplam harcama yüzde 98,4 artışla 60,7 milyar TL’ye yükseldi. En fazla Ar-Ge harcaması yapan sektör 32,2 milyar TL ile otomotiv oldu. Onu 6,9 milyar TL ile elektrikli teçhizat, 5,3 milyar TL ile bilgisayar ve elektronik sektörleri izledi. İlk üç sektör, toplam Ar-Ge harcamalarının yüzde 71,6’sını gerçekleştirdi.
HABER MERKEZİ