Prof. Dr. Canan Karatay’ın ısrarla önerdiği ve “karaciğerin süpürgesi” olarak nitelendirdiği bu mucizevi baharat, hem tarih boyunca padişah sofralarında yer aldı hem de modern bilim tarafından da faydalarıyla öne çıkarılıyor. Akdeniz ve Ortadoğu mutfağının vazgeçilmezi olan bu kırmızı renkli baharat, yemeklere lezzet katmakla kalmıyor; karaciğerden bağırsaklara, kalpten bağışıklığa kadar birçok sistemi olumlu etkiliyor. Adı ise: Sumak.
Padişah Baharatı Sumak: Doğal Bir Antioksidan Deposu
Sumak, güçlü antioksidan bileşenleri sayesinde vücutta serbest radikallerle savaşarak hücre hasarını önlemeye yardımcı oluyor. Özellikle antosiyaninler, flavonoidler ve fenolik asitler içeriğiyle yaşlanma karşıtı etkiler gösteriyor ve bağışıklık sistemini güçlendiriyor.
Karaciğeri Temizliyor, Bağırsakları Çalıştırıyor
Canan Karatay’ın açıklamasına göre sumağın çayı ya da sıcak suyla tüketimi, karaciğeri toksinlerden arındırırken bağırsakları “motor gibi” çalıştırıyor. Özellikle sabahları aç karnına tüketildiğinde sindirim sistemi üzerindeki etkisi katbekat artıyor.
Sumak Suyu Nasıl Hazırlanır?
Prof. Dr. Karatay, sumak tohumunun taze olmasına dikkat çekerek, özellikle boğaz ağrısı gibi üst solunum yolu rahatsızlıklarında da kullanılmasını tavsiye ediyor. İşte evde kolayca hazırlayabileceğiniz sumak suyu tarifi:
- Önceden kaynatılmış bir bardak sıcak suya 1 tatlı kaşığı toz sumak ekleyin.
- 5 dakika boyunca demlenmesini bekleyin.
- İsteğe bağlı olarak 1-2 damla kekik yağı da ekleyebilirsiniz.
- Süzerek sade bir şekilde tüketin ya da salata soslarınıza ilave edin.
Sindirimi Destekliyor, Gaz ve Şişkinliği Azaltıyor
Sumak, sindirim enzimlerini uyararak hazımsızlık, şişkinlik ve gaz problemlerine doğal çözüm sunuyor. Özellikle yağlı yemeklerin ardından tüketildiğinde mideyi rahatlatıcı etkisiyle biliniyor.
Kan Şekerini Dengeliyor, Diyabete Karşı Kalkan Oluşturuyor
Araştırmalar, sumağın kan şekerini dengelemede etkili olduğunu gösteriyor. İnsülin direncini azaltıcı özelliği sayesinde diyabet hastaları için doğal bir destekleyici olarak öne çıkıyor.
Kalp Dostu Baharat: Kolesterolü Azaltıyor, Basıncı Düşürüyor
Sumak, damar genişletici etkileriyle kan basıncını düşürmeye yardımcı olurken, kötü kolesterolü azaltarak kalp-damar hastalıklarının önüne geçiyor. Bu yönüyle hem tansiyon hastaları hem de kolesterol problemi yaşayanlar için doğal bir koruyucu kalkan görevi görüyor.
Kanser ve Enfeksiyonlara Karşı Koruyucu Etki
Yapılan bazı bilimsel çalışmalara göre, sumağın içinde bulunan bazı bileşiklerin kanser hücrelerinin çoğalmasını engelleyici etkileri olabilir. Ayrıca anti-bakteriyel ve anti-fungal yapısıyla enfeksiyonlara karşı bağışıklık sistemini destekliyor.
Dikkat Edilmesi Gerekenler: Her Şeyin Fazlası Zararlı
Her ne kadar şifa deposu olsa da sumak tüketiminde aşırıya kaçmamak gerekiyor. Özellikle tansiyon hastalarının dikkatli olması öneriliyor çünkü fazla tüketim kan basıncını etkileyebilir. Ayrıca yağ yakıcı etkisi nedeniyle hızlı kilo kaybına yol açabileceği için bilinçli ve dengeli tüketim büyük önem taşıyor.
Karatay’ın Uyarısı: Geleneksel Bilgiyi Modern Bilimle Harmanlayın
Canan Karatay, özellikle halk arasında “padişah baharatı” olarak bilinen bu mucizevi besinin İbn-i Sina tarafından da önerildiğini hatırlatıyor. Geleneksel tıbbın modern bilgilerle desteklenmesi gerektiğini vurgulayan Karatay, sumağın düzenli ancak ölçülü tüketiminin hem karaciğer hem de bağırsaklar üzerinde temizleyici etkiler gösterdiğini belirtiyor.
Sumak hem sofralarımıza lezzet katıyor hem de vücudumuza sağlık sunuyor. Çayını içerek, yoğurtla karıştırarak ya da yemeklerinize ekleyerek bu mucize baharattan siz de faydalanabilirsiniz. Ancak her doğal ürün gibi sumak da bilinçli tüketildiğinde gerçek şifaya dönüşüyor.
Balıkesir’de Doğal Sumak Geleneği Sürüyor
Ege ve Marmara’nın kesiştiği bereketli topraklara sahip Balıkesir’de, sumak üretimi ve kullanımı yüzyıllardır süregelen bir gelenek olarak dikkat çekiyor. Özellikle Edremit, Havran ve Burhaniye çevresinde doğada kendiliğinden yetişen sumak ağaçları, köy halkı tarafından toplanıp kurutularak baharat haline getiriliyor.
Yöre kadınları, yaz aylarında topladıkları sumak tohumlarını geleneksel yöntemlerle öğütüp doğal baharat olarak kış hazırlıkları arasında saklıyor. Sumak, Balıkesir mutfağında özellikle zeytinyağlı salatalarda, yoğurtlu mezelerde ve et yemeklerinde yaygın olarak kullanılıyor.
Eğer yolunuz Balıkesir’e düşerse, yerel pazarlardan veya köy üreticilerinden taze sumak temin edebilir, bu geleneksel şifa kaynağını doğrudan kaynağından alarak sağlık dolu tariflerinizde kullanabilirsiniz.
Şefiye YILDIRIM