2021 yılında İvrindi Belediye Başkanı Yusuf Cengiz ile ilk girişimin başlatıldığı Yağlılar Basma Helvası’na İvrindi Belediyesi, İvrindi İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü ve Balıkesir Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü ile ortak yürütülen çalışmalar neticesinde itibari ile 2023 yılında coğrafi işaret kazandırıldı. İvrindi’de yapılan “Yağlılar Basma Helvası”, uzun süre dayanması ve eşsiz lezzeti ile damaklara hitap ediyor. Helva bir günde yapılırken, bir yıla yakın sürede tüketilebiliyor. Yağlılar kırsal mahallesinde mahalle sakinlerinin bir araya gelerek imece usulü yaptıkları yağlılar helvası uzun ve zorlu bir süreçten geçerek sofralara geliyor. Tarifi ise mahalle halkı tarafından biliniyor.

“MUTLU VE GURURLUYUZ”

Yaklaşık iki yıla yakın süredir bu konu üzerinde yoğunlaştıklarını ifade eden Başkan Cengiz, “Balıkesir Üniversitesi, İlçe Tarım ve İvrindi Belediyesi olarak yöremize has lezzet olan Yağlılar Basma Helvasını tescillemek için yoğun çaba sarf ettik. İlçemize has bu lezzeti bilmeyen yoktur. Bu lezzetin öncülüğünü Yağlılar mahallemiz yapar. Düğünlerde, derneklerde yapılan ve damakta hoş bir lezzet bırakan bir üründür. 2019 yerel seçimlerinde de ilçemizin bu lezzetine coğrafi işaret alma yolunda girişimde bulunacağımızın sözünü vatandaşlarımıza vermiştik. Şükür ki çabalarımızın karşılığını aldık. Bizler bu lezzeti dışa tanıtmak için gerçekleşen her etkinliklere götürüyoruz ve misafirlere tadına baktırıyoruz. Artık Yağlılar Basma Helvası tamamıyla ilçemizle özdeşleşmiş durumda. İsim hakkının alınmasında emek veren herkese canı gönülden teşekkür ediyorum.” dedi.

YAĞLILAR BASMA HELVASI’NIN PÜF NOKTASI

Pişirme: Yağlılar Basma Helvası’nı pişirmek için kullanılacak odunlar önceden yakılır. Alevli hali geçip orta hararete geçinceye kadar yanmaya devam eder. Kor, kürekle ezilerek kavurma işleminde kullanılan ve coğrafi sınırda “kara kazan” olarak adlandırılan kazanların alt kısmına konur. 100 kişilik helva için yaklaşık 10 kazan kullanılır. Kurutulmuş hamur taneleri, her bir kazana yaklaşık 3- 4 kg olacak şekilde konur ve tahta kürekle sürekli karıştırılarak kızarıncaya kadar 30-45 dakika kavurulur. Bu aşamada helvanın aroması oluşur. Şerbetleme:Kavrulan hamur tanecikleri, “kuru helva” olarak adlandırılır. Kavrulma işlemi tamamlanınca tepsilerin üzerine yayılır ve helvanın buharını absorbe etmesi için temiz bir bez ya da kâğıt havlu ile üzerleri kapatılarak 5-10 dakika kadar dinlenmeye bırakılır. Yağlılar Basma Helvasının şerbeti, her bir kilogram kuru helva için bir kilogram şekerin bin litre suyla kaynatılması suretiyle hazırlanır. Dinlenen kuru helva, tahta kaşık ile karıştırılıp üzerine ılık şerbet dökülür. 1-2 saat bekletilerek şerbeti iyice çektikten sonra servis yapılır. Yağlılar Basma Helvası; gıda ile temasa uygun ambalajlarda paketlenen şerbetsiz kuru formu -16 ila -20 ℃ derecede bir yıl muhafaza edilir. Şerbetli olarak ise taze olarak tabaklarda servis edilir, beklemesi durumunda oda sıcaklığında gıda ile temasa uygun paketlerde 4 – 5 gün muhafaza edilebilir.

TARİHİ OLDUKÇA ESKİYE DAYANIYOR

Yağlılar Basma Helvasının geçmişi eskiye dayanır. İvrindi ilçesinin mutfak kültüründe ve geleneklerinde önemli bir yere sahiptir. Üretimi, coğrafi sınıra özgü nitelik taşır. Bu sebeplerle coğrafi sınır ile ün bağı bulunan Yağlılar Basma Helvasının tüm üretim aşamaları, coğrafi sınırda gerçekleşmelidir. Denetleme: Denetimler; İvrindi Belediyesinin koordinatörlüğünde, İvrindi Belediyesi, İvrindi İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü, İvrindi Halk Eğitim Merkezi ve Yağlılar Mahallesi Muhtarlığından ürün konusunda uzman birer kişinin katılımı ile 4 kişiden oluşan denetim mercii tarafından yapılır. Denetimler, düzenli olarak yılda en az bir kere yapılır ve şikâyet üzerine veya gerekli görülen hallerde ayrıca denetim yapılabilir. Denetim mercii tarafından; üretimde kullanılan bileşen ve miktarlarının uygunluğu; üretim metoduna uygunluk ve Yağlılar Basma Helvası ibaresi ile mahreç işareti ambleminin kullanımının uygunluğu denetlenir. Denetim mercii, kamu kuruluşlarından veya özel kuruluşlardan veya bunlarda görevli uzman gerçek veya tüzel kişilerden denetimin gerçekleştirilmesi sırasında faydalanabilir veya hizmet satın alabilir. Tescil ettiren, hakların korunmasında hukuki süreçleri yürütür. Ömer Faruk ALA