Her yıl Ekim ve Kasım aylarında Balıkesir’in kırsal bölgelerinde doğa adeta renk cümbüşüne dönüşüyor. Yağmurların ardından toprak nefes alıyor, çam ve meşe ağaçlarının altı turuncu şapkalarla doluyor. Halk arasında “melki” ya da “Kanlıca” olarak bilinen bu mantar, bölge halkı için hem bir geçim kaynağı hem de kültürel bir alışkanlık. Özellikle Dursunbey, Sındırgı, Havran, Kepsut ve Bigadiç gibi dağlık ilçelerde, sabahın erken saatlerinde başlayan mantar mesaisi gün boyu sürüyor.
Melki Nerede Yetişir, Ne Zaman Toplanır?
Melki mantarı genellikle çam ormanlarının gölgelik alanlarında, nemli topraklarda ve yüksek rakımlı bölgelerde yetişiyor. Balıkesir’in Kazdağları etekleri, Dursunbey ormanları ve Sındırgı yaylaları bu mantarın doğal yaşam alanı olarak öne çıkıyor. Eylül sonu ile Kasım ortası arası, yağışların ardından geçen birkaç gün, melki toplamak için en uygun dönem kabul ediliyor.
Toplayıcılar, sabahın erken saatlerinde ormanlara girip çam ağaçlarının altını kontrol ediyor. Mantarı kökünden koparmak yerine bıçakla keserek almak, hem doğanın dengesini koruyor hem de bir sonraki yıl yeniden çıkmasını sağlıyor.
Balıkesir’in Dağ Köylerinde Melki Bereketi
Sonbahar aylarında Balıkesir’in kırsal mahallelerinde melki bereketi yaşanıyor. Sındırgı, Kepsut ve Dursunbey ilçelerinde köylüler, topladıkları mantarları ilçe pazarlarında satışa sunuyor. Kilosu 150 liraya kadar alıcı bulan melki, hem sofralarda yerini alıyor hem de şehir ekonomisine katkı sağlıyor.
Özellikle Sındırgı’nın yüksek rakımlı köylerinde kırmızı melki türü sıkça görülüyor. Kepsut ve Bigadiç’te ise daha küçük ama yoğun aromalı türler tercih ediliyor.
Doğru Mantar Toplamak Hayat Kurtarır
Balıkesir İl Tarım ve Orman Müdürlüğü’nün uyarılarına göre, melki mantarı ile karıştırılabilecek zehirli türler bulunuyor. Özellikle “sütlü melki” adıyla bilinen bazı türler, beyaz süt salgıladığı için karıştırılabiliyor. Uzmanlar, mantarın sadece turuncu renkli olan, kesildiğinde kırmızımsı süt çıkan türünün güvenli olduğunu belirtiyor.
Toplama sırasında bilinmeyen türlerden uzak durulması, mantarın asla çiğ tüketilmemesi gerekiyor. Ayrıca mantarların bekletilmeden tüketilmesi, zehirlenme riskini en aza indiriyor.
Doğanın Şifası: Melkinin Faydaları
Melki mantarı yalnızca lezzetiyle değil, sağlık açısından sunduğu faydalarla da öne çıkıyor. Protein bakımından zengin olan bu doğal besin; demir, potasyum, fosfor ve magnezyum gibi mineraller içeriyor. Aynı zamanda düşük kalorili yapısıyla diyet sofralarında da tercih ediliyor. Antioksidan özellikleri sayesinde vücudu serbest radikallere karşı koruyor ve bağışıklık sistemini güçlendiriyor.
Balıkesir’in Doğasında Sessiz Bir Mucize
Melki mantarı, Balıkesir doğasının sessiz mucizelerinden biri. Her sonbaharda yeniden doğan bu canlılar, doğanın döngüsünü simgeliyor. Yağmurla birlikte topraktan fışkıran melkiler, hem doğaseverleri hem de gurmeleri bir araya getiriyor.
Kazdağları’nın serin esintisinde, Dursunbey’in dağlarında ya da Sındırgı’nın yaylalarında melki aramak; yalnızca bir mantar toplama etkinliği değil, doğayla kurulan derin bir bağın göstergesi olarak görülüyor.
Ömer Faruk KARATOSUN