NASA’nın Boeing tarafından üretilen Starliner aracıyla Uluslararası Uzay İstasyonu’na (ISS) gönderdiği iki astronot, beklenmedik teknik sorunlar nedeniyle Dünya’ya dönemiyor. Suni Williams ve Butch Wilmore, 2024 yılının Haziran ayında yalnızca 8 günlük bir görev için uzaya gitmişti. Ancak planlanan dönüş tarihleri defalarca ertelendi ve astronotlar aylarca uzayda mahsur kaldı. NASA, astronotların sağlık durumunun iyi olduğunu açıklasa da, uzmanlar uzun süreli mikro yerçekimi maruziyetinin ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceği konusunda uyarıyor.

Uzayda bulunmanın getirdiği ağırlıksız ortam, başlangıçta eğlenceli bir deneyim gibi görünse de, insan vücudu için ciddi tehditler barındırıyor. Mikro yerçekimi, kas ve iskelet sistemi üzerinde yıkıcı etkilere sebep olabiliyor. Yerçekiminin olmaması, astronotların kemik yoğunluğunun azalmasına ve kas kütlesinin erimesine yol açıyor.

Uzmanlar, ISS’de geçirilen her ayda astronotların kalça ve omuz bölgelerinde kemik yoğunluğunun %1 ila %2 oranında azaldığını belirtiyor. Dünya’da bu oran yılda %0,5 ila %1 arasında değişirken, astronotların uzaydaki kayıpları çok daha hızlı gerçekleşiyor.

Kemik yoğunluklarının yaklaşık %12’sini kaybettikleri,
Kas kütlesinde ciddi oranda azalma yaşadıkları,
Bağışıklık sistemlerinin zayıfladığı,
Kardiyovasküler sistemlerinin olumsuz etkilendiği belirtiliyor.

NASA yetkilileri, astronotların sağlık durumlarının iyi olduğunu ve düzenli egzersizle sağlıklarını koruduklarını ifade ediyor. Uzayda günlük 1 saatlik ağırlık kaldırma egzersizi yapan Williams ve Wilmore’un moralinin yüksek olduğu belirtiliyor.

NASA’nın açıklamasına göre astronotlar:

Günde 1 saat ağırlık kaldırma antrenmanı yapıyor,
Kemik kaybını en aza indirmek için özel diyet programı uyguluyor,
Psikolojik destek alarak mental sağlıklarını koruyor.

Ancak bilim insanları, uzayda geçen sürenin uzamasıyla birlikte bu önlemlerin yeterli olmayabileceği uyarısında bulunuyor.

Mikro yerçekimi ortamında uzun süre kalan astronotların en büyük sorunlarından biri osteoporoz (kemik erimesi). Mikro yerçekimi, kemiklerin ağırlık taşımamasına neden olduğundan kemik hücreleri kendilerini yenilemekte zorlanıyor. ISS’de uzun süre kalan astronotların kemik yapılarında ciddi kayıplar meydana geldiği, Dünya’ya döndüklerinde bu kaybın ancak %60-70’inin geri kazanılabildiği belirtiliyor.

Ayrıca, mikro yerçekimi kalp kaslarını da olumsuz etkiliyor. Kalbin, uzayda yerçekimine karşı çalışmak zorunda olmaması, zamanla kasların zayıflamasına sebep oluyor.

Williams ve Wilmore’un Dünya’ya dönmelerinin ardından yoğun bir rehabilitasyon sürecinden geçeceği kesin. Uzaydan dönen astronotların yeniden yerçekimine alışması aylar sürebiliyor. NASA, astronotların dönüşü için kesin bir tarih vermemiş olsa da sürecin hızlandırıldığını duyurdu.

Rehabilitasyon sürecinde astronotları:

Kemik yoğunluğunu artırmaya yönelik özel egzersizler,
Kas kaybını telafi etmek için fizik tedavi programları,
Kardiyovasküler kapasitenin yeniden kazanılması için düzenli yürüyüş ve koşu çalışmaları bekliyor.

Bilim insanları, astronotların sağlığını koruyabilmek için uzayda geçirilen sürenin sınırlandırılması gerektiğini savunuyor. Harvard Üniversitesi’nde görev yapan biyolog Dr. Ethan Wallace, “Uzun süreli uzay yolculukları insan bedeni için ciddi riskler taşıyor. Özellikle Mars gibi uzak mesafelere yolculuk planlayan kurumların, astronotların sağlık sorunlarını minimize edecek yeni çözümler üretmesi şart.” Dedi.

Dr. Wallace’a göre, ISS’de kalış süresi 6 ay ile sınırlandırılmalı ve astronotların dönüş sonrası rehabilitasyon süreçleri daha uzun tutulmalı.

HABER MERKEZİ

Kaynak:Onedio