İncir ağacı, meyvesiyle sofraları süsleyen, gölgesiyle serinleten bir ağaç gibi görünse de, sanıldığından çok daha tehlikeli özellikler taşıyor. Özellikle dalları veya yaprakları kırıldığında çıkan beyaz süt, insan sağlığı açısından ciddi riskler oluşturabiliyor. Ciltle temas ettiğinde tahrişe, güneş ışığıyla birleştiğinde ise kimyasal yanık etkisi yaratan bu sıvı, farkında olunmadan birçok kişinin canını yakabiliyor.

İncir Sütü Neden Tehlikeli?

İncir ağacının yaprakları ya da dalları kırıldığında ortaya çıkan beyaz süt (lateks), temas ettiği bölgede kızarıklık, kaşıntı, su toplaması gibi şikayetlere yol açabiliyor. Daha da önemlisi, bu sıvı güneş ışığıyla birleştiğinde ciltte fitofotodermatit adı verilen yanıklara neden olabiliyor. Bu reaksiyonlar ilk etapta fark edilmese de birkaç saat içinde ortaya çıkarak acılı bir tablo yaratıyor.

Göz ve Ağız Teması Hayati Risk Taşıyabilir

Beyaz sıvının gözle teması ciddi tahrişe, ağız yoluyla vücuda girmesi ise boğazda yanma, mide bulantısı ve benzeri sindirim sorunlarına yol açabiliyor. Bu nedenle özellikle küçük çocukların incir ağacıyla oynamasına kesinlikle izin verilmemeli. Ağaçla doğrudan temas gerektiren durumlarda eldiven ve koruyucu giysiler kullanmak büyük önem taşıyor.

Deyimler Neden İncir Ağacını Uğursuz Görür?

Türk halk kültüründe sıkça duyulan “Ocağıma incir ağacı diktin” sözü, boşuna söylenmiş bir ifade değil. Bu deyim, hem fiziksel hem de sembolik anlamda derin bir gerçekliğe dayanıyor. Çünkü incir ağacı, kökleriyle bulunduğu zemine büyük zarar verebilen bir ağaçtır. Eski taş yapılarda, ev temellerinde ve özellikle ocak yakınlarında kendiliğinden çıkan incir ağaçlarının zamanla yapıyı çatlatıp yıkıma uğrattığına sıkça rastlanmıştır.

Bu nedenle “ocak” kelimesiyle aile, yuva ve yaşam kastedilen kültürümüzde, incir ağacı olumsuz bir anlam kazanmıştır. Birinin büyük zarar verdiği, yuvayı dağıttığı durumlarda halk arasında “Ocağıma incir ağacı diktin” denilmesi tam da bu yüzden yaygınlaşmıştır.

Meyvesi Tatlı, Sütü Tehlikeli

Olgun incir meyvesi vitamin, lif ve antioksidan açısından son derece faydalı bir besindir. Ancak meyvesi dışında kalan kısımları, özellikle sütü, aynı oranda tehlike taşır. Olgunlaşmamış meyveler dahi süt salgılayabileceği için dikkatli tüketilmeli; temas sonrası eller mutlaka yıkanmalı ve göz ya da ağızla temas engellenmelidir.

Balıkesir’de İncir Nerede Yetişir? Havran İnciriyle Meşhur

İncir ağacı, Ege ve Marmara’nın ılıman ikliminde kendiliğinden yetişebilen dayanıklı bir türdür. Balıkesir de bu açıdan oldukça zengin bir coğrafyaya sahiptir. Özellikle Edremit Körfezi çevresinde, Altınoluk’tan Burhaniye’ye, Havran’dan Ayvalık’a kadar uzanan bölgede incir ağaçlarına sıklıkla rastlanır. Hem doğada yabani olarak hem de tarımsal üretim amacıyla bahçelerde yetiştirilir.

Bu ağaçların en kıymetlilerinden biri ise Havran inciridir.

Havran İnciri, sahip olduğu aroma, yumuşak dokusu ve yüksek şeker oranı sayesinde Balıkesir’in tescillenmiş değerlerinden biridir. Coğrafi işaretli ürün olarak tescillenen Havran inciri, sadece lezzetiyle değil, bölgenin tarım kültürünü yaşatması açısından da önemlidir. Genellikle yaz sonuna doğru olgunlaşan bu özel incir türü, hem sofralık tüketim hem de kurutmalık olarak değerlendirilir.

Ancak Havran başta olmak üzere Balıkesir’in çeşitli ilçelerinde yetiştirilen incir ağaçlarının bakımı yapılırken de dikkatli olunmalıdır. Özellikle budama, hasat veya temizlik dönemlerinde dallardan ve yapraklardan çıkan beyaz süt, yukarıda da vurguladığımız gibi ciltle temas ettiğinde ciddi sorunlara yol açabilir.

Bu nedenle ister doğada rastlayın, ister bahçenizde yetiştirin; incir ağacıyla temas ederken daima dikkatli olun. Çünkü bu kadim ağaç, bir yandan sofra bereketi getirirken, diğer yandan farkında olmadan sağlığınızı ve yapınızı tehdit edebilir.

İncir ağacı, yanlış yerde yetiştiğinde yalnızca yapıya değil, insan sağlığına da ciddi zararlar verebilir. Masum bir meyve ağacı gibi görünse de, özellikle beyaz sütü nedeniyle ciddi bir tehlike barındırır. Bu nedenle halk arasında yüzyıllardır söylenen “Ocağıma incir ağacı diktin” sözü, hem sembolik hem de gerçek anlamda karşılığını bulur. Hem yapıyı yıkan kökleriyle hem de cildi yakan sütüyle incir ağacı, dikkatle yaklaşılması gereken bir doğa unsurudur.

Şefiye YILDIRIM