Sonbahar aylarının gelişiyle birlikte Balıkesir’in köylerinde kazanlar kaynamaya başladı. Her yıl olduğu gibi bu yıl da tonlarca kırmızı biber, evlerin bahçelerinde, odun ateşi üzerinde kurulan dev kazanlarda pişiriliyor. Salça yapımı, sadece bir mutfak aktivitesi değil; aynı zamanda kültürel bir mirasın yaşatılması anlamına geliyor. Balıkesirli kadınlar, bu geleneği nesilden nesile aktarıyor ve sofraların baş tacı olan salçayı özveriyle hazırlıyor.
Balıkesir Mutfağında Biber Salçasının Yeri
Balıkesir mutfağında biber salçası sadece yemeklere renk ve tat katmakla kalmaz; aynı zamanda kış boyunca yemeklerin temel lezzet taşıyıcısıdır. Biberin yaz sonunda en olgun ve lezzetli haline ulaşmasıyla birlikte başlayan salça süreci, bölgedeki ev hanımları için önemli bir ritüeldir. Özellikle kışa hazırlıkta bu salçalar, yemeklere doyurucu bir aroma ve sağlık kazandırır.
Türkiye’de Her Bölgenin Farklı Salça Tekniği Var
Biber salçası yalnızca Balıkesir’e özgü değil. Türkiye’nin birçok ilinde kendi teknikleriyle yapılan salçalar öne çıkar. Örneğin, Gaziantep’te yapılan salçalar ince dokulu olurken, Çorum’da daha yoğun kıvamlı salçalar tercih edilir. Komşu ülkelerden Yunanistan ve Suriye’de ise közlenmiş biberler zeytinyağı ile karıştırılarak saklanır. Her bir farklılık, yöresel damak tadının ve kültürün izlerini taşır.
Neden Odun Ateşi?
Balıkesir’de salçanın en büyük sırrı: odun ateşi. Modern ocakların aksine, odun ateşi hem daha yüksek bir aroma sağlar hem de salçanın kıvamını artırır. Isının eşit dağılması, salçanın içindeki fazla suyun buharlaşmasını kolaylaştırır ve yoğun, koyu bir kıvam oluşur. Bu geleneksel yöntemle yapılan salçalar, uzun süre bozulmadan saklanabilir.
Odun ateşi ile yapılan salçanın bir diğer avantajı ise vitamin ve besin değerlerinin korunmasıdır. Özellikle domates ve biberin içerdiği C vitamini, doğru ısıda pişirildiğinde kaybolmadan muhafaza edilir. Salçanın sağlıklı olması, yalnızca içeriğindeki biberden değil; pişirme yönteminden de kaynaklanır.
Salça Yapımının Püf Noktaları
Balıkesirli kadınların salça yaparken dikkat ettiği bazı önemli noktalar vardır. Bunların başında biberin taze ve olgun olması gelir. Biberler iyice yıkandıktan sonra içindeki çekirdekler temizlenir ve odun ateşinde büyük kazanlarda kaynatılır. Kaynama süresi uzun olsa da, sabırla yapılan bu işlem sonucunda homojen kıvamda, yoğun ve koyu renkli bir salça elde edilir.
Hazırlanan salçalar, 3-4 gün boyunca güneşte bekletilir ve ardından cam kavanozlara hava almayacak şekilde doldurularak saklanır. Bu sayede, salçanın raf ömrü artar ve hiçbir katkı maddesine gerek kalmadan doğal yollarla korunmuş olur.
Balıkesir’den Türkiye’ye Yayılan Bir Lezzet
Balıkesir’in geleneksel biber salçası, artık sadece bu bölgeye ait değil. Yıllar içinde Türkiye’nin dört bir yanındaki sofralara da ulaşmış durumda. Özellikle doğal, katkısız ve geleneksel yöntemle hazırlanmış ürünlere olan ilginin artmasıyla birlikte, Balıkesir salçası daha fazla kişi tarafından tercih ediliyor.
Sıla Solaklar VERİM