Orta Asya ülkelerinin pek çoğu; insan hakkı ihlalleri, ekonomik sorunlar veya savaşlarla birlikte anılıyor. Üstelik Orta Asya’nın genelinde hüküm süren totaliter rejimler, bu ülkelerde gerçekten “ne olduğuna” ve buradaki insanların nasıl bir yaşam sürdüğüne dair bildiklerimizin hayli yetersiz kalmasına neden oluyor. Ancak Orta Asya’nın bilinmezliklerle dolu bu ülkeleri hakkında bildiğimiz bazı şaşırtıcı şeyler de var. Türkmenistan da sahip olduğu özelliklerle Orta Asya’daki en ilgi çekici ülkelerden biri.
Ülkedeki Darvaza bölgesi, Darvaza Gaz Kraterleri veya “Cehennem Kapıları” olarak isimlendirilen ilginç doğal gaz ve petrol kraterlerine ev sahipliği yapıyor. Bu kratereler arasında 60 metre genişliği ve 30 metre derinliğiyle dikkat çeken bir krater var. İlk kez 1971 yılına Sovyet mühendisler tarafından tutuşturulan krater, o günden beri yanmaya devam ediyor.
Ülke sınırları içerisinde yer alan Karakum Çölü, dünyanın en kurak bölgelerinden biri. Karakum Çölü, Türkmenistan’ın yaklaşık yüzde 70’ini oluşturuyor. Dünyanın en büyük 6. petrol ve doğal gaz rezervi Türkmenistan’da. 2015 yılında, başkent Aşkabat dışındaki tüm hastaneler kapatıldı!
Ülkede halen yürürlükte olan pek çok ilginç yasak var. Saparmurat Niyazov, iktidarda olduğu uzun yıllar boyunca pek çok ilginç uygulamayı hayata geçirdi, ilginç yasakların altına imza attı! Örneğin 2004 yılından bu yana genç erkeklerin saç ve sakal uzatmaları yasak. Bilgisayar oyunları, arabalarda radyo dinlenmesi veya Hipokrat yemini etmek de ülkedeki ilginç yasaklardan bazıları.
Orta Asya’nın Kuzey Kore’si olarak anılan Türkmenistan, oldukça katı vize uygulamaları sebebiyle ziyaret edilmesi en zor ülkeler arasında. Bu sebeple Türkmenistan, dünyanın en az ziyaret edilen ülkelerden biri. 2002 yılında ay ve gün isimleri değiştirildi. 2002 yılında çıkarılan bir yasa ile ülkede uzun yıllardır kullanılan ay ve gün isimleri, Türkmenistan tarihindeki önemi figürlerin veya kavramların isimleriyle değiştirildi. Örneğin pazartesi anlamına gelen “duşabe” yasayla birlikte “başgun” halini aldı. Türkmencede temmuz ayının karşılığı olan ıýun ise 2002’den sonra “gorkut” olarak isimlendirildi. 1991-2006 yılları arasında Türkmenistan’ı yöneten Saparmurat Niyazov’un yazdığı Ruhnama isimli kitap, bütün devlet kurumlarında ve ülkedeki dükkânlarda sergilenmek zorunda. Türkmenistan’a ait ilk uydu, 2015 yılında uzaya fırlatıldı. Aynı yıl, ülkedeki insanların uluslararası basın kuruluşlarını takip etmesini önlemek adına, Türkmenistan’da uydu anteni kullanmak yasaklandı. 2023 Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi’ne göre Türkmenistan 180 ülke arasında 176. sırada yer alıyor. Yalnızca Kuzey Kore, Çin, Vietnam ve İran basın özgürlüğü söz konusu olduğunda, Türkmenistan’dan daha kötü bir karneye sahip!