Rusya ile Ukrayna arasında Avrupa Birliği’ne yönelik gaz akışını sağlayan transit anlaşma 31 Aralık 2024’te sona eriyor. Bu kritik tarihten önce taraflar arasında uzlaşı sağlanamazsa, Avrupa’nın milyarlarca metreküp doğalgazı kesilebilir. İşte, krizin detayları ve olası senaryolar:
Anlaşma Sona Eriyor: Avrupa Soğuk Kışa Hazırlıksız mı?
Rusya ile Ukrayna arasında yürürlükte olan doğalgaz transit anlaşması, 31 Aralık itibarıyla sona eriyor. Yeni bir anlaşma sağlanamadığı takdirde Avrupa Birliği’ne gaz akışı tamamen durabilir. Avrupa ülkeleri, kışın ortasında yaşanabilecek bu kesintiye karşı alternatifler arıyor.
Slovakya ve Macaristan gibi ülkeler, Ukrayna’nın gaz akışını kesmemesi için baskıyı artırıyor. Ancak Kiev yönetimi, Rus gazının geçişine izin verilmesinin Kremlin’in savaş ekonomisine destek sağlayacağını savunarak, bu talebe direniyor.
Zelenskiy ve Fico Arasında Gerginlik
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, Slovakya Başbakanı Robert Fico’yu Rusya ile gizli işbirliği yapmakla suçladı. Buna karşılık Fico, gaz akışının durması halinde Ukrayna’ya yönelik elektrik tedarikini kesme tehdidinde bulundu. Fico ayrıca, gazın kesilmesinin Avrupa Birliği’ne önümüzdeki iki yıl içinde 120 milyar euro ek maliyet yaratacağını iddia etti.
Avrupa Komisyonu ve AB’nin Tutumu
Avrupa Komisyonu, alternatif enerji kaynaklarına yönelerek Rusya’ya olan bağımlılığı azaltma çabalarını sürdürüyor. Komisyon, Ukrayna üzerinden gaz akışının sona ermesinin Avrupa gaz fiyatları üzerinde büyük bir etki yaratmayacağını savundu. Ancak bazı ülkeler, bu kesintinin enerji maliyetlerini artırmasından endişe ediyor.
Alternatif Çözümler Masada
Kritik tarih yaklaşırken, alternatif enerji tedarik yolları gündeme geldi:
- Azerbaycan Gazı: Slovakya’nın gaz şirketi SPP, Azerbaycan’dan gaz tedariki için görüşmeler yürütüyor. Ancak bu çözüm için Rusya ve Azerbaycan arasında karmaşık bir takas sistemi gerekiyor.
- Yeni Sevkiyat Planları: Macaristan Başbakanı Viktor Orban, gazın satış noktalarının Ukrayna sınırına taşınmasını önerdi. Bu plan, transit geçişi Ukrayna’nın kontrolünden çıkarabilir.
Ukrayna’nın Riskleri Artıyor
Ukrayna, 38 bin kilometrelik doğalgaz boru hattı sistemiyle dünyanın en büyük altyapılarından birine sahip. Ancak bu sistem, Rus gazının geçişi durduğu takdirde saldırıların hedefi haline gelebilir. Ayrıca, gaz kesintisi Ukrayna’daki evlerin ısıtılmasında da ciddi sorunlara yol açabilir.
AB İçindeki Bölünmeler Derinleşiyor
Stratejik uzmanlar, bu krizin Avrupa Birliği üyeleri arasındaki enerji bağımlılığı farkını daha da belirgin hale getireceğini öngörüyor. Slovakya ve Macaristan gibi ülkeler, Rus gazına bağımlılığını korurken, diğer üyeler yenilenebilir enerjiye geçişi hızlandırmayı savunuyor.
Son Dakika Anlaşması Olur mu?
Ukrayna Dışişleri Bakanlığı, görüşmelerin devam ettiğini ve bir son dakika anlaşmasının hala mümkün olduğunu belirtti. Ancak, taraflar arasında uzlaşma sağlanmazsa, Avrupa enerji piyasası yeni bir krizle karşı karşıya kalabilir.
Avrupa, bu kritik enerji krizinin sonuçlarıyla karşılaşmaya hazırlanırken, çözümün son dakika hamlelerine bağlı olduğu görünüyor. Ancak Rusya ve Ukrayna arasındaki anlaşmazlık, yalnızca enerji değil, jeopolitik dengeleri de etkilemeye devam edecek gibi görünüyor.
Haber Merkezi