Malulen Emeklilik Nedir ve Kimler Faydalanabilir?
Malulen emeklilik, iş gücünün belirli bir oranını kaybeden sigortalı çalışanların yaş şartını doldurmadan emekli olmasını sağlayan bir uygulamadır. Çalışma gücünün en az %60’ını kaybeden ve belirli prim gün sayısı ile sigortalılık süresini tamamlayan kişiler, bu haktan faydalanabilir. Ancak bu oran tek başına yeterli değildir; belirli kriterlerin de karşılanması gerekir.
Malulen Emeklilik İçin Gerekli Şartlar
SGK Başmüfettişi İsa Karakaş, malulen emeklilik için aranan şartları şu şekilde açıkladı:
İlk Sigorta Tarihi: Sigortalı çalışmaya başlamadan önceki iş gücü kayıpları, maluliyet hakkı doğurmaz. Çalışma sırasında meydana gelen iş kazaları veya hastalıklar bu kapsamda değerlendirilir.
İş Gücü Kaybı Oranı: Çalışma gücünün %60 ve üzerini kaybetmek, ağır düzeyde iş gücü kaybı olarak kabul edilir.
Prim Gün Sayısı:
Ekim 2008 öncesi sigortalılar: En az 3600 prim günü ve 15 yıllık sigortalılık süresi aranır.
Ekim 2008 sonrası sigortalılar: En az 3960 prim günü ve 15 yıllık sigortalılık süresi gereklidir.
SGK Sağlık Kurulu Onayı: Maluliyet oranının, SGK tarafından yetkilendirilmiş sağlık kurumları ve uzmanlar tarafından onaylanması gerekir.
Maluliyet Oranları ve Düzeyleri
Yeni düzenlemeye göre iş gücü kayıp oranlarına göre maluliyet durumu üç düzeyde sınıflandırılıyor:
%40-49: Hafif düzeyde iş gücü kaybı (daha fazla prim günü gerektirir).
%50-59: Orta düzeyde iş gücü kaybı.
%60 ve üzeri: Ağır düzeyde iş gücü kaybı (malulen emeklilik için gerekli minimum oran).
Ekim 2008 Öncesi ve Sonrası Sigortalılar İçin Farklar
İsa Karakaş, Ekim 2008 öncesi ve sonrası sigortalı olanlar için farklı uygulamaların geçerli olduğunu belirtti:
Ekim 2008 Öncesi: İş gücünün 2/3’ünü (%66,6) kaybeden ve 3600 prim günü olan sigortalılar yaş şartı olmadan emekli olabilir.
Ekim 2008 Sonrası: %60 iş gücü kaybı oranıyla, 3960 prim günü ve 15 yıllık sigortalılık süresi gerekmektedir.
SGK Sağlık Kurulu Denetim Süreci
Malulen emeklilik başvurusu sırasında farklı sağlık kuruluşlarından alınan raporlar yeterli değildir. SGK Sağlık Kurulu’nun onay süreci zorunludur. Bu süreçte kişinin iş gücü kaybı oranı yeniden değerlendirilir.
Malulen Emeklilikte Prim Gün Sayısı ve Süreye Göre Şartlar
Malulen emeklilikte, iş gücü kayıp oranı düşükse daha fazla prim günü ve sigortalılık süresi aranır. Bu nedenle %60’ın altındaki iş gücü kayıplarında, malulen emeklilik yerine farklı sosyal güvence hakları devreye girebilir.
Vatandaşlar Malulen Emeklilik Hakkında Ne Diyor?
Ahmet K. (45, Bandırma):
“15 yıldır sigortalı olarak çalışıyorum. Ancak iş kazası nedeniyle %70 oranında iş gücü kaybım var. Malulen emeklilik başvurusunda bulunacağım. Bu süreçte SGK’nın kolaylık sağlamasını umut ediyorum.”
Emine T. (52, Edremit):
“Eşim ağır bir hastalık geçirince çalışamaz hale geldi. Malulen emeklilik onun için büyük bir destek oldu. Ancak sağlık raporu süreci biraz uzun ve yorucu geçti.”
Mehmet A. (39, Altıeylül):
“Malulen emeklilik şartlarını öğrenmek için SGK’ya başvurdum. Prim gün sayısına dikkat edilmesi gerektiğini öğrendim. Çalışanlar bu konuda bilinçlenmeli.”
Şefiye YILDIRIM