Avustralya’dan bilim insanları, memeli vücudunun nasıl iyileştiğine dair büyük bir gizemi çözmek için yaklaşık 9 yıl süren çalışmalar sonunda önemli bir keşif yaptı. “EndoMac progenitörleri” olarak adlandırılan bu hücre türü, yetişkin farelerin aortunda bulundu ve yaralanma ya da zayıf kan akışı durumlarında kan damarlarının büyümesine yardımcı olduğu keşfedildi. Nature Communications dergisinde yayınlanan araştırmaya göre, bu hücreler vücutta hızla genişleyerek doku onarımı ve iyileşmeyi destekliyor.
Güney Avustralya Sağlık ve Tıbbi Araştırma Enstitüsü’nden (SAHMRI) Dr. Sanuri Liyanage ve ekibi tarafından izole edilip laboratuvarda kültüre alınan bu hücreler, diyabetik fare modellerinde yara iyileşmesini hızlandırdı. Laboratuvar ortamında oluşturulan hücre kolonileri, farelere enjekte edildiğinde kronik yaraların iyileşme sürecini önemli ölçüde hızlandırdı. Bu buluş, hücrenin potansiyel tedavi yöntemleri üzerinde ne kadar etkili olabileceğini gösteriyor.
Bir Asırlık Gizem Çözüldü: EndoMac Progenitörleri
Memelilerde iyileşme mekanizmasını anlamaya yönelik araştırmalarda uzun yıllardır süregelen bir teori vardı: Embriyonik dönemde oluşan ve kan yoluyla çeşitli dokulara yayılan kök hücrelerin, vücutta yeni makrofajlar üretebileceği varsayılıyordu. Ancak bu hücrelerin ne olduğu ve nasıl çalıştığı tam olarak bilinmiyordu. Avustralya’daki bilim insanları, yetişkin farelerin aortunda bu gizemli hücreleri bularak bir asırlık teori de kanıtlamış oldu.
Makrofajlar, embriyonun ilk bağışıklık hücrelerini oluşturarak gelişimde hayati bir rol oynarlar. Yetişkin memelilerde ise bu hücreler doğumdan sonra doku içerisinde kendilerini yenileyerek patojenlere karşı hazır bir savunma mekanizması oluştururlar. Yapılan çalışmalar, embriyonik progenitor hücrelerin, kalbin aortuna ekilerek yaşlılıkta bile dokuya yeni makrofajlar sokabildiğini ortaya koydu.
Araştırmacılar bu hücrelerin, bağışıklık sisteminin yabancı madde olarak algılamaması nedeniyle nakil edilebileceğini düşünüyorlar. Bu durum, hücre nakli gerektiren tedavilerde bağışıklık sisteminin reddetme ihtimalini ortadan kaldırabilir. Şimdi sırada, bu hücrelerin insan aortunda da olup olmadığını araştırmak var.
Tedavi Yöntemlerinde Devrim Yaratabilir
İlk bulgular, EndoMac progenitör hücrelerinin kronik yaralar ve kan akışı bozuklukları gibi hastalıklarda etkili olabileceğini gösteriyor. Bu hücrelerin özel bir “isim etiketi” olmadığı için bağışıklık sisteminin saldırısına uğramadan nakledilebileceği düşünülüyor. Bu sayede kronik hastalıkların tedavisinde yeni bir çığır açılabilir. Araştırmanın başındaki Dr. Liyanage, bu hücrelerin doku onarımında kullanılabilmesi için daha fazla araştırma yapılması gerektiğini, ancak elde edilen ilk sonuçların umut verici olduğunu belirtti.
Makrofajlar, embriyonik dönemde vücut dokularında yerleşir ve bağışıklık sisteminin temel taşlarını oluşturur. Ancak uzun yıllardır bu hücrelerin kaynağının tam olarak anlaşılamaması, iyileşme mekanizmalarının net bir şekilde çözümlenememesine yol açmıştı. Yeni keşif, bu hücrelerin embriyonik dönemde aorta yerleştiğini ve burada kendilerini yenileyerek vücuttaki makrofaj popülasyonunu desteklediğini gösteriyor.
İnsan Aortunda Benzer Hücrelerin Araştırılması Planlanıyor
Şimdi bilim insanları, bu hücrelerin insan aortunda da olup olmadığını araştırmayı planlıyor. Eğer bu hücreler insan vücudunda da tespit edilebilirse, kronik yaraların tedavisinden damar tıkanıklıklarının onarımına kadar pek çok alanda yeni tedavi yöntemlerinin geliştirilmesi mümkün olabilecek. Bu sayede diyabetik hastalar, kronik yara problemi yaşayan kişiler ve damar tıkanıklığı gibi sorunlardan muzdarip hastalar için yeni tedavi yöntemleri geliştirilebilir.
Sonuç olarak, Avustralyalı bilim insanlarının yaptığı bu keşif, kronik hastalıkların tedavisinde devrim niteliğinde bir adım olabilir. Bilim dünyasında heyecan uyandıran bu hücre türü, gelecekte tıp dünyasında birçok yeni tedavi yaklaşımının önünü açabilir. İnsan vücudunda benzer hücrelerin bulunması durumunda, kök hücre tedavilerinde ve doku mühendisliği çalışmalarında büyük bir gelişme yaşanabilir. Bilim insanları bu yeni keşfin, tıp dünyasında tedavi yaklaşımlarını değiştirecek potansiyele sahip olduğunu belirtiyor.
Havva ERTÜRK
Kaynak:Onedio