Patates ucuz, besleyici ve sofraların vazgeçilmez gıdalarından biri. Ancak yüksek karbonhidrat ve kalori içeriği nedeniyle zaman zaman tartışmaların merkezine oturuyor. Peki patates gerçekten zararlı mı, yoksa doğru tüketildiğinde faydalı bir dost mu?
Patatesin Besin Değeri
Orta boy (200 gram) bir patates yaklaşık 350 kalori içeriyor. Bunun yanında:
5 gram protein
0.2 gram yağ (sıfır doymuş yağ ve kolesterol)
Günlük ihtiyacın %70’ini karşılayan C vitamini
Günlük ihtiyacın %30’unu karşılayan B6 vitamini
Yüksek oranda potasyum ve magnezyum
45 gram bağırsak dostu lif
gibi değerli besin öğeleri de barındırıyor. Görüldüğü gibi patatesin içinde zararlı olarak nitelendirilecek bir madde yok. Tartışma konusu olan nokta, yüksek glisemik indeksi ve kan şekerini hızla yükseltme özelliği.
Patates Şekeri Yükseltir mi?
Patatesin kan şekerini artırdığı doğru. Ancak bu, onun tamamen zararlı olduğu anlamına gelmiyor. Eğer bu mantıkla hareket edilirse ekmek, makarna, pilav veya tatlıların da hiç tüketilmemesi gerekir. Üstelik patates, bu sayılanların arasında en masum seçeneklerden biri. Dünyada patatesin temel gıda olduğu Almanya, İrlanda ve İskandinav ülkelerindeki toplumların sağlığı da bu görüşü destekliyor.
Bilimsel Çalışmalar Ne Diyor?
Araştırmalar, patates tüketiminin sağlıkla ilişkisini incelerken çelişkili sonuçlar veriyor. Bunun nedeni ise “patates” tanımının doğru yapılmaması. Çünkü haşlanmış patatesle yağda kızartılmış patates arasında büyük fark var.
Haşlanmış patates veya yemeklerde kullanılan patates: Kalp-damar hastalıkları ve diyabet riskiyle doğrudan ilişkili değil.
Patates kızartması ve cips: Trans yağ nedeniyle obezite, diyabet ve kalp-damar hastalıkları riskini artırıyor.
Haftada Ne Kadar Patates Yenmeli?
Haftada 3-4 defa haşlanmış veya yemeklerde kullanılan patatesin sağlık açısından hiçbir sakıncası olmadığı ortaya konmuş durumda. Ancak aynı sıklıkta patates kızartması ya da cips tüketmek riskli kabul ediliyor.
Şeker Hastaları İçin Öneriler
Diyabet hastalarının karbonhidratlara karşı daha hassas olması nedeniyle patates tüketirken dikkatli olmaları gerekiyor. Bir oturuşta 100 gramdan fazla patates tüketilmesi önerilmiyor. Ancak patatesi sağlıklı hale getirmek mümkün:
Sebzelerle birlikte tüketmek: Brokoli gibi lifli sebzeler patatesin kana karışma hızını yavaşlatıyor.
Karnabaharlı patates püresi: 250 gram patates ve 250 gram karnabahar birlikte haşlanıp süt ve zeytinyağı eklenerek püre haline getirildiğinde hem besleyici hem de kan şekerini daha az yükselten bir tarif elde ediliyor.
Soğutulmuş patates: Haşlanan patates buzdolabında 12-24 saat bekletildiğinde içindeki nişasta dirençli nişastaya dönüşüyor. Bu da glisemik indeksi %40’a kadar düşürüyor.
Ölçülü Tüketmek En Önemli Kural
Patates, doğru şekilde hazırlandığında sağlıklı bir besin. Aşırıya kaçmadan, haşlama veya yemeklerde kullanılmak üzere tüketildiğinde korkulacak bir tarafı yok. Ancak patates kızartması, cips ve bol yağlı katkılarla hazırlanan kumpir gibi çeşitlerde durum tamamen değişiyor.
Sıla Solaklar VERİM