Gaslighting, iletişimde olduğunuz kişinin sizi gerçeklerinizden şüphe ettiren ve duygusal olarak manipüle eden davranışlarıdır. Bu manipülasyon biçimi, kişinin zihinsel sağlığına zarar vererek kendine olan güvenini sarsabilir.
Gaslighting, en basit tanımıyla, karşıdaki kişiyi kendinden şüphe ettirmeye yönelik bir manipülasyon tekniğidir. Bu terim, 1938’de İngiliz yazar Patrick Hamilton’ın “Gaslight” adlı oyunundan esinlenmiştir. Oyun, karısını delirtmek isteyen bir adamın uyguladığı psikolojik oyunları konu alır. Günümüzde de birçok kişi farkında olmadan bu tür bir manipülasyona maruz kalmaktadır. Özellikle ikili ilişkilerde sıkça görülen gaslighting, gerçekliği sorgulatmak, olayları inkar etmek ve kişinin duygularını küçümsemek gibi yöntemlerle kendini gösterir.
Gaslighting belirtilerini anlamak, bu manipülasyon türünden korunmanın ilk adımıdır. National Domestic Violence Hotline (Ulusal Aile İçi Şiddet Hattı) gibi uzman kuruluşlar, gaslighting’in en sık görülen belirtilerini listelemiştir:
- İnkar: İletişim halinde olduğunuz kişi, yaşandığını söylediğiniz olayları inkar ederek sizi gerçeklikten uzaklaştırabilir. Sık sık “Hiç böyle bir şey olmadı” veya “Senin uydurduğun şeyler” gibi ifadelerle karşılaşmanız mümkündür. Bu durumda kendinizden şüphe etmeye başlarsınız.
- Gerçekliğinizi Sorgulatır: Yaşadığınız bir olayı hatırlattığınızda, karşıdaki kişi olayın aslında başka türlü olduğunu iddia ediyorsa, sizin hafızanıza olan güveninizi sarsabilir. Böylece yaşananları sorgulamaya başlar ve kendi gerçeğinizi kaybetme noktasına gelirsiniz.
- Duyguları Önemsizleştirme: Eğer sevdiğiniz şeyler küçümseniyor veya öfkeniz “abartılı” olarak değerlendiriliyorsa, bu da bir gaslighting işaretidir. Kişinin hislerini önemsizleştirmek, onların sağlıklı bir iletişim kurmasını engeller ve kendine olan güvenini zedeler.
- Suçlayıcı Tavır ve Tartışmadan Kaçınma: Gaslighting uygulayan kişi, tartışma sırasında suçlayıcı bir dil kullanır veya konuyu değiştirmeye çalışır. Sorunun çözülmesi yerine, hata sizdeymiş gibi gösterilir. Bu da kendinizi sürekli savunma ihtiyacı hissetmenize yol açar.
- Dikkate Almama: Sizi görmezden geliyor, anlattıklarınızı dinlemiyor ve manipülatif bir tavırla “Sen bu halinle konuşulacak durumda değilsin” diyorsa, bu da gaslighting’in bir parçasıdır. Bu durum, kendinizi değersiz hissetmenize ve güven kaybı yaşamanıza neden olur.
Gaslighting’e maruz kalan kişi, zamanla kendi düşüncelerine ve hafızasına olan güvenini kaybetmeye başlar. Sürekli olarak hata yapma korkusu, kendini savunma ihtiyacı ve başkalarının sözlerini daha doğru kabul etme eğilimi ortaya çıkar. Bu tür manipülasyonlar, kişinin kendine olan saygısını zedeler ve sosyal çevresinden uzaklaşmasına yol açabilir. Yakın ilişkilerde bu tip manipülatif davranışlarla karşılaşıldığında, ruh sağlığını korumak adına bu ilişkiyi gözden geçirmek önemlidir.
Bu tür bir manipülasyona maruz kaldığınızı düşünüyorsanız, öncelikle belirtileri doğru tespit etmek ve kendinizi savunmaya yönelik adımlar atmak önemlidir. Destek almak, güvenilir kişilerle düşüncelerinizi paylaşmak ve gerektiğinde bu tarz kişilerle olan iletişimi sınırlamak sağlıklı bir adım olabilir. Gaslighting’i fark ettiğinizde, bu manipülasyona karşı kendinizi koruyarak özgüveninizi geri kazanabilirsiniz.
Havva ERTÜRK
Kaynak:Habertürk