Yusuf Paşa, Osmanlı himayesinde olan Trablus’ta yönetici olduğu dönemde, Akdeniz’de ticaret yapan gemileri kontrol altında tutarak, bu gemilerden vergi topluyordu. 18. yüzyılın sonlarına doğru Akdeniz’deki deniz ticaretini kontrol eden Trabluslu, Cezayirli ve Tunuslu denizciler, bölgeden geçen Amerikan gemilerini de sıkı bir denetim altına aldı. 1785 yılına kadar uluslararası sularda serbestçe hareket edebilen Amerikan gemileri, Cezayirli denizciler tarafından durdurulmaya ve ele geçirilmeye başlayınca, ABD hükümeti bir dizi diplomatik karar almak zorunda kaldı.
Trablus Anlaşması ve Vergi Krizi
Amerika Birleşik Devletleri, Akdeniz’deki ticaret faaliyetlerinin aksaması üzerine Osmanlı İmparatorluğu’nun Trablusgarp Eyaleti’ni yöneten Karamanlı Yusuf Paşa ile 4 Kasım 1796 tarihinde bir anlaşma imzaladı. Anlaşmaya göre ABD, Akdeniz’de yaptığı ticaret karşılığında Trablus yönetimine vergi ödeyecek ve Amerikan gemilerinin güvenliği sağlanacaktı. Ancak bir süre sonra ABD, ödemeleri aksatmaya başladı ve Trablus ile yapılan anlaşmanın şartlarını yerine getirmedi. Bunun üzerine Yusuf Paşa, ABD’ye bir nota göndererek yıllık vergi miktarını 10 bin dolardan 225 bin dolara çıkardı. ABD ise bu talebi reddederek Akdeniz’e savaş gemileri göndermeyi tercih etti.
Trablusgarp Savaşı: Yusuf Paşa’nın Cesur Hamlesi
ABD’nin tavrına karşılık olarak, Yusuf Paşa 14 Mayıs 1801’de ABD’ye savaş ilan etti. Askerlerine ABD konsolosluğu önünde Amerikan bayrağını parçalama emri veren Yusuf Paşa, ABD gemilerinin peşine düşmeye başladı ve Trablus limanını koruma altına aldı. ABD, bu hamlelere karşılık olarak bölgeye savaş gemileri gönderdi. Ancak Yusuf Paşa ve denizcileri, ABD’nin göndermiş olduğu en güçlü gemilerden biri olan USS Philadelphia’yı, 31 Ekim 1803 tarihinde içinde bulunan 308 denizci ile birlikte ele geçirdi ve Trablus limanına çekti. Kaptan Bainbridge ile birlikte esir alınan denizciler, ABD’nin Trablus üzerindeki etkisini kırmak adına önemli bir dönüm noktası oldu.
ABD Donanması’nın Hayal Kırıklığı ve Philadelphia’nın Yakılması
ABD Donanması, USS Philadelphia’yı geri almak için defalarca girişimde bulunsa da başarılı olamadı. Yusuf Paşa, gemiyi Trablus’a çekerek ABD’ye büyük bir darbe vurdu. ABD, gemiyi Yusuf Paşa’nın elinden alamayınca, geminin ganimet olarak kullanılmasını engellemek amacıyla Maltalı korsanlarla anlaşarak Philadelphia’yı ateşe verdirdi. Ancak geminin direğinde dalgalanan ABD bayrağı, bir şekilde sökülerek Trablus kalesine dikildi ve bu bayrak Trablus’un sembollerinden biri oldu.
5 Yıl Süren Savaş ABD’yi Ekonomik Çöküşe Götürdü
Yusuf Paşa’nın direnişi ve ABD gemilerini ele geçirmesiyle başlayan savaş, ABD’yi ekonomik olarak zor durumda bıraktı. 1801’den 1805’e kadar süren savaş boyunca ABD, Akdeniz’deki ticari faaliyetlerini büyük ölçüde kaybetti ve ekonomisi sarsıldı. Savaşın sonunda ABD, Yusuf Paşa ile barış yapmak zorunda kaldı. Başlangıçta 10 bin dolar vergi talep eden Yusuf Paşa, barış antlaşmasında ABD’den 60 bin dolarlık bir ödeme alarak anlaşmaya vardı. Bu anlaşmayla, Yusuf Paşa hem tahtını hem de Akdeniz’deki otoritesini korudu.
Yusuf Paşa’nın Akdeniz’de Bıraktığı İz
Yusuf Paşa, Akdeniz’in güneyinde Osmanlı İmparatorluğu’nun deniz gücünü temsil eden önemli bir figürdü. ABD’yi kendi toprakları dışında savaşa sokan ilk Türk olan Karamanlı Yusuf Paşa, gösterdiği cesaret ve stratejik dehasıyla sadece Osmanlı tarihinde değil, dünya tarihine de adını yazdırdı. Günümüzde bile Trablus kalesinde dalgalanan ABD bayrağının direği, Yusuf Paşa’nın ABD’ye karşı kazandığı büyük zaferin ve direnişin simgesi olarak kalmaya devam ediyor. Haber Merkezi