Karaciğerin kronik ve ilerleyici hastalığı olan siroz, sağlıklı karaciğer dokusunun yara dokusuna dönüşmesiyle ortaya çıkar ve organın işlevlerinde ciddi kayıplara yol açar. Türkiye’de her yıl çok sayıda kişiyi etkileyen siroz, genellikle uzun süreli alkol kullanımı, kronik hepatit B ve C enfeksiyonları, karaciğer yağlanması gibi nedenlerle gelişir. Bu hastalık, erken evrede belirgin bir belirti göstermediği için çoğu zaman ileri safhalarda fark edilir.
SİROZ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Siroz, erken evrelerde belirti vermese de, ilerledikçe yorgunluk, iştahsızlık, kilo kaybı, ciltte sararma (sarılık), karın bölgesinde şişlik, bacaklarda ödem ve kanama gibi belirtilerle kendini gösterebilir. Özellikle hastalığın ilerleyen dönemlerinde mental karışıklık ve uyku düzensizlikleri gibi sorunlar da yaşanabilir.
SİROZUN EN BELİRGİN NEDENLERİ
Sirozun oluşumunda birçok etken rol oynar. En yaygın nedenleri arasında şunlar yer alır:
- Alkol Tüketimi: Uzun süreli ve aşırı alkol kullanımı karaciğerde toksik etkiler yaratarak siroza yol açabilir.
- Viral Hepatitler: Kronik hepatit B ve C enfeksiyonları, karaciğerde kalıcı hasara neden olarak siroza ilerleyebilir.
- Yağlı Karaciğer Hastalığı: Alkole bağlı olmayan yağlı karaciğer hastalığı, özellikle obezite ve diyabet hastalarında siroz gelişme riskini artırır.
- Genetik Hastalıklar: Hemokromatozis (demir birikimi) ve Wilson hastalığı (bakır birikimi) gibi genetik hastalıklar, karaciğer dokusunda birikerek siroza yol açabilir.
- Otoimmün Hastalıklar: Bağışıklık sisteminin karaciğer hücrelerine saldırdığı otoimmün hepatit, kronik hasara ve siroza neden olabilir.
TEDAVİSİ VAR MI VARSA NELER
Sirozun tamamen iyileştirilmesi mümkün olmasa da hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak için çeşitli tedavi yöntemleri bulunmaktadır:
- Alkolü Bırakmak: Sirozun alkol kaynaklı olması durumunda, alkol tüketiminin tamamen durdurulması gerekir.
- Dengeli Beslenme ve Diyet: Tuz tüketiminin kısıtlanması, karın şişkinliğini azaltmaya yardımcı olabilir. Protein alımı ise doktorun önerdiği şekilde düzenlenmelidir.
- İlaç Tedavisi: Sirozun neden olduğu şikayetleri hafifletmek için diüretikler, antasitler ve hepatik ensefalopatiyi kontrol eden ilaçlar kullanılabilir.
- Karaciğer Nakli: İleri evrede karaciğer işlevini tamamen kaybettiğinde, karaciğer nakli son çare olarak düşünülür.
SİROZDAN KORUNMAK İÇİN NE YAPMALI?
Siroz riskini azaltmak için alkol tüketiminin sınırlandırılması, sağlıklı ve dengeli bir beslenme düzeni benimsenmesi, düzenli egzersiz yapılması ve karaciğer dostu bir yaşam tarzı benimsenmesi önerilir. Ayrıca, hepatit B ve C enfeksiyonlarından korunmak için gerekli aşıların yapılması ve düzenli sağlık kontrollerinin ihmal edilmemesi de önemlidir.
Şefiye YILDIRIM