İRAN

İran, Orta Doğu’nun en eski medeniyetlerinden birine ev sahipliği yapmış bir ülkedir. Tarihi, binlerce yıl öncesine dayanan ve Pers İmparatorluğu’nun doğuşuyla başlar.

Pers İmparatorluğu, M.Ö. 550 yılında Büyük Kiros tarafından kurulan ve İran’ı çevreleyen toprakları fethederek genişletildi. İmparatorluk, M.Ö. 6. yüzyılda zirveye ulaştı ve dünyanın en büyük krallıklarından biri haline geldi. Persler, sanat, mimari, edebiyat bilim ve sınırlarında büyük bir gelişme kaydettiler.

Ancak Pers İmparatorluğu, Makedonya Kralı Büyük İskender’in M.Ö. 330 yılında İran’ı fethetmesiyle sona erdi. İskender’in ölümünden sonra, İran toprakları, Parthian ve Sassanian gibi çeşitli krallıklar arasında bölündü.

İran, MS 7. yüzyılda İslam’ın çoğalmasıyla büyük bir dönüşüm yaşadı. Arap Müslümanlar, İran’ı fethetti ve İslam’ı yaydı. Bu dönemde İran, İslam kültürü ve medeniyetiyle yoğruldu. Ancak İranlılar, kendi kültürel kimliklerini korumayı başardılar ve İslam’ın yanı sıra Pers kültürünü de sürdürdüler.

İran, 16. yüzyılda Safevi Hanedanı’nın kuruluşuyla birlikte tekrar birleşti. Safeviler, Şii İslam’ı resmi din olarak kabul ettiler ve İran’ı bir Şii devleti haline getirdiler. Bu dönemde İran, sanat, edebiyat ve mimari bilgisayarları büyük bir canlanma yaşadı.

ve 20. toplamda İran, Batılı güçlerin etkisi altına girdi. İran, 20. yüzyılın başlarında İngiliz ve Rus müdahaleleriyle karşı karşıya kaldı. 20. yüzyıl boyu ise İran, Şah Rıza Pehlevi tarafından yönetilende modernleşme çabalarıyla dikkat çekti. Ancak Şah’ın yönetim yönetimi ve Batı yanlısı politikaları, halk arasında yolcusuzluğa yol açtı.

1979 İran Devrimi, Şah’ın devrilmesine ve İslam Cumhuriyeti’nin oluşumuna yol açtı. İran, İslam Cumhuriyeti yönetiminde dini liderlikle yönetilen bir ülke haline geldi. Devrim sonrası İran döneminde, Batı ile beklentide gerilimler yaşadılar ve uluslararası alanda izole edildi.

Son yıllarda İran, nükleer programı ve bölgesel yöneticilerin dünya kontrolünde sık sık yer aldı. Uluslararası toplum, İran’ın nükleer silah geliştirme çabalarını engellemek için çeşitli yaptırımlar uyguladı. Ancak 2015 yılında İran ile imzalanan nükleer anlaşma, nükleer rejim kısıtlamalarını kabul etti.

İran’ın kısa tarihi, zengin bir kültürel mirası ve karmaşık bir siyasi geçmişi vardır. Ülke, tarih boyunca birçok dönüşüm yaşamış olsa da, İranlılar kendi kimliklerini korumayı başarmış ve zengin kültürlerini bugüne kadar taşımışlardır.