Çiçek gibi görünen ama zehir saçan bir bitki doğada sessizce yayılıyor. Halk arasında “şeytan elması”, “borazan otu” ya da “zehirli çiçek” olarak bilinen bu bitkinin gerçek adı Datura. Masum görünümüne rağmen, sadece yapraklarına dokunmak ya da kokusunu solumak bile ciddi sağlık sorunlarına yol açabiliyor.
Boyu 1,5 metreyi aşabilen bu bitki, boru şeklinde beyaz ya da morumsu çiçekleriyle dikkat çekiyor. Ancak dikkat çeken sadece güzelliği değil; içerdiği atropin, skopolamin ve hiyosiyamin gibi maddelerle sinir sistemini etkileyerek zehirlenmelere neden olabiliyor.
Haziran’da Ortaya Çıkıyor, Sonbahara Kadar Tehlike Saçıyor
Borazan çiçeği genellikle Haziran – Eylül ayları arasında çiçek açıyor. Özellikle yaz aylarında yaygın şekilde görülen bu bitki, çoğu zaman vatandaşlar tarafından süs bitkisi sanılarak koparılıyor ya da toplanıyor. Ancak tohumları ve yaprakları, çocuklar ya da hayvanlar tarafından yanlışlıkla yenildiğinde halüsinasyon, bilinç kaybı, solunum durması gibi ölümcül sonuçlara yol açabiliyor.
Balıkesir’de Sessiz Sessiz Yayılıyor
Borazan çiçeği Balıkesir’in pek çok ilçesinde boş araziler, zeytinlik kenarları, yol boyları ve mezarlık çevreleri gibi bölgelerde kendiliğinden yetişiyor. En sık görüldüğü yerler arasında şunlar öne çıkıyor:
- Edremit: Altınoluk, Güre, Kadıköy çevresinde zeytinlik kenarlarında.
- Burhaniye: Kızıklı ve Pelitköy gibi kırsal mahallelerde.
- Bandırma: Kuş Cenneti yolu üzeri ve boş bahçelerde.
- Karesi ve Altıeylül: Toygar, Paşaalanı ve Gümüşçeşme çevresinde, yol kenarlarında.
- Sındırgı: Yayla yolları ve tarla çevrelerinde.
- İvrindi, Dursunbey, Bigadiç: Çoban yolları, orman kıyıları ve atıl alanlarda.
Özellikle parklar, okul bahçeleri ve oyun alanlarında görülmesi durumunda yetkililere bilgi verilmesi büyük önem taşıyor.
Dokunmak Bile Riskli
Görünümüyle adeta bir süs bitkisini andıran Datura, ne yazık ki zehirli etkisini yalnızca yutulduğunda değil, temas yoluyla da gösterebiliyor. Ellerde kızarıklık, mide bulantısı, baş dönmesi gibi belirtiler görülebiliyor. Bu yüzden çocuklar, yaşlılar ve evcil hayvan sahiplerinin dikkatli olması şart.
Bu Bitkiyi Gördüğünüzde Ne Yapmalısınız?
Borazan çiçeğiyle karşılaştığınızda yapılması gereken en doğru şey, bitkiye dokunmadan uzak durmak ve mümkünse belediye ekiplerine ya da çevre birimlerine bildirmek. Özellikle parklar, okul çevreleri ve oyun alanlarında görülmesi durumunda mutlaka kaldırılması gerekiyor.
Görüntüsüyle Aldatıyor
Boru şeklindeki çiçekleri estetik dursa da bitkinin kendisi baştan sona zehir dolu. Doğal ortamda yetiştiği için bilinçsizce toplanan bu bitki, bazı kişilerce yanlışlıkla bitkisel ilaç niyetiyle kullanılıyor. Oysa birkaç yaprağı bile insan vücudunu dakikalar içinde felç edebilecek güce sahip.
Unutmayın: Her güzel görünen şey masum değildir. Bu bitkiyle karşılaştığınızda hayranlıkla değil, dikkatle bakın. Çünkü borazan çiçeği, göreni büyülüyor ama dokunanı pişman ediyor.
Şefiye YILDIRIM