AK Parti Grup Başkanı Abdullah Güler’in emeklilik sistemine yönelik açıklamaları, milyonlarca çalışanın gündeminde yankı uyandırdı. Güler, Avrupa ülkelerini örnek göstererek emeklilik yaşının 65-67’ye kadar çıkabileceğinin sinyallerini verdi. Sosyal Güvenlik Uzmanı Dilek Ete ise, mevcut sistemin sorunlarına dikkat çekerek 2008 sonrası sigortalı olanlar için üç farklı çözüm önerisi sundu. Ete, özellikle asgari ücretle çalışanların emekli maaşlarındaki her ay 25 TL’lik düşüşe vurgu yaptı ve mevcut sistemin çalışanlar üzerindeki etkilerini açıkladı.
Güler, yaptığı açıklamada, “Hem prim miktarını esas alacak, hem yaşı esas alacak ve ödenen süreyi esas alacak şekilde daha adil, daha dengeli ve sürdürülebilir mahiyette bir emeklilik sistemini inşa etmemiz lazım” dedi. Avrupa’nın gelişmiş ülkelerinde emeklilik yaşının yüksek olduğunu belirten Güler, Türkiye’de emeklilik yaşının 45’e kadar düşmesinin sürdürülebilir olmadığını ifade etti. Güler, “Avrupa’nın çok gelişmiş ülkelerinde bizim ülkemizde olduğu gibi 40’lı, 45’li, 50’li yaşlarda bir emekliye rastlayamazsınız. Oradaki emeklilik yaşı 65’tir, 67’dir” diyerek, sistemde yapılacak düzenlemelere dair ipuçları verdi.
Sosyal Güvenlik Uzmanı Dilek Ete, emeklilik sistemindeki sorunları değerlendirdi ve 2008 sonrası sigortalı olanları ilgilendiren üç çözüm önerisi sundu. Ete, Türkiye’de emekli başına düşen çalışan sayısının düşük olmasının yanı sıra, ülkenin büyük bir kısmının kayıt dışı çalıştığını ve bu durumun sosyal güvenlik sistemini olumsuz etkilediğini belirtti. “Her ülkenin kendi içinde dinamikleri var. Şu an 50-55 yaşında birini işe almazlar. Birçok işsiz genç varken yaşlı birini ne yapsınlar. Örnek gösterdikleri ülkelerde ‘4 çalışan 1 emekliye bakıyor’ rakamı da doğru değil. Almanya, Hollanda gibi aklınıza gelebilecek bütün Avrupa ülkelerinde bu oran 2’yi geçmiyor. Bizim son dönemde 1,6 seviyelerine düşmüş olabilir. Ama bunun sebebini kayıtdışında aramak lazım” dedi.
Ete’nin sunduğu çözüm önerileri arasında, kayıt dışı çalışmanın engellenmesi, SGK’nın prim alacaklarını toplaması ve emeklilere hak ettikleri maaşın verilmesi bulunuyor. Ete, “Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) prim alacaklarını toplamıyor. Önce kayıtdışı çözülsün. İkincisi toplayamadıkları primleri toplasınlar. Üçüncüsü enflasyon rakamlarını doğru açıklasınlar ve hak ettiğimiz emekli maaşını versinler. Çünkü bu rakamlar doğru olursa emeklinin bugün alacağı en az 35 bin TL olur” dedi. Ayrıca, asgari ücretle çalışan bir kişinin emekli maaşının her ay 25 TL düştüğüne dikkat çeken Ete, bu düşüşün 2008’de getirilen değişikliklerden kaynaklandığını ve sistemin tekrar eski hale getirilmesi gerektiğini ifade etti.
Emekli maaşlarındaki düşüşün nedenlerini detaylandıran Ete, Türkiye’de emekli maaşının üç farklı yöntemle hesaplandığını açıkladı. 2000 öncesi, 2000-2008 arası ve 2008 sonrası olmak üzere, sigortalı hizmetlerin geçtiği dönemlere göre farklı hesaplama yöntemleri uygulandığını belirtti. Prime esas kazancın güncel değeri, 2000 öncesi dönem için gösterge sistemine göre hesaplanırken, 2000-2008 arası için TÜFE artışının yüzde 100’ü ile milli gelirdeki artış hızının yüzde 100’ünün toplamından oluşan güncelleme katsayısı ile belirleniyor. Ancak, 2008 sonrası ise TÜFE’deki artışın yüzde 100’ü ile milli gelirdeki artış hızının yalnızca yüzde 30’unun dikkate alındığı bir güncelleme katsayısı ile hesaplanıyor.
Bu farklı hesaplama yöntemleri, emeklilik maaşlarında büyük değişikliklere neden oluyor. Özellikle 2008 sonrası sigortalı olanların en dezavantajlı dönem olarak öne çıktığını vurgulayan Ete, bu dönemde prime esas kazançların düşük güncelleme katsayısı ile hesaplanmasının maaşları olumsuz etkilediğini belirtti. Emekli maaşlarının iyileştirilmesi ve çalışanların hak ettikleri emekli maaşına kavuşabilmesi için mevcut sistemde köklü değişiklikler yapılması gerektiğini ifade eden Ete, 2008 öncesi sisteme geri dönülmesinin en etkili çözüm olacağını söyledi.
Emeklilik sisteminde yapılması planlanan düzenlemeler, Türkiye’nin sosyal güvenlik yapısını derinden etkileyebilir. AK Parti Grup Başkanı Abdullah Güler ve Sosyal Güvenlik Uzmanı Dilek Ete’nin açıklamaları, sistemin geleceği hakkında önemli ipuçları verirken, 2008 sonrası sigortalı olanların dikkat etmesi gereken konuları da gündeme taşıdı. Emeklilik yaşının yükseltilmesi ve emekli maaşlarının düşüşünü önleyecek çözümler, milyonlarca çalışanın merakla beklediği adımlar arasında yer alıyor. Ömer Faruk ALA
Kaynak: Mynet