Nev Sağlık Grubu Klinik Psikoloji Bölümü’nden Psikolog Helin Ezgi Deniz, çocuk ve gençlerde depremlerin farklı psikolojik etkiler yaratabileceğini belirtti. Deniz, “Deprem yetişkinler için bile sarsıcı bir deneyimken, çocuklar için çok daha derin anlamlar taşır. Onların dünyasında güven duygusu; evin sağlamlığı, çevrenin öngörülebilirliği ve hayatın belli bir ritimde akmasıyla oluşur. Ancak her deprem aynı travmayı yaratmaz” dedi.
“Büyük Depremler Travma Riski Taşır”
Psikolog Deniz, özellikle yıkıcı ve can kaybına yol açan depremlerde çocuklarda Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB) riskinin yüksek olduğunu vurguladı.
“Ölüm tehdidi algısının yoğun olduğu, enkaz görüntülerinin yaşandığı veya yakın kayıplarının olduğu durumlarda beyin ‘hayatta kalma’ moduna geçer. Olay bitse bile tetikte olma hali, kabuslar ve yoğun kaygı uzun süre devam edebilir. Bu durumlarda profesyonel destek gerekebilir” ifadelerini kullandı.
“Hissedilen Ama Yıkıcı Olmayan Depremler Kısa Süreli Korku Yaratır”
Deniz, şiddetli olmayan sarsıntıların genellikle kısa süreli korkulara yol açtığını belirterek, “Çocuk birkaç gün uyumakta zorlanabilir, sallanma hissi yaşayabilir, ani seslere irkilebilir. Ancak ölüm tehlikesi yaşanmadığı ve güven ortamı yeniden sağlandığında bu etkiler kısa sürede azalır” dedi.
“Ebeveynlerin Tavrı Her Şeyi Değiştirir”
Çocukların yaşadığı korkunun kalıcı hale gelmemesi için ebeveynlerin rolüne vurgu yapan Deniz, “Yıkım olmayan bir depremde ebeveynin aşırı panik tepkisi göstermesi çocuktaki korkuyu derinleştirir. Bunun yerine sakin, güven verici ve gerçekçi bir tavır sergilenmeli. ‘Şu anda güvendeyiz, seni korumak için buradayız’ gibi cümleler, çocuğun güven duygusunu yeniden inşa eder” dedi
“Hazırlık, Psikolojik Dayanıklılığı Artırır”
Psikolog Helin Ezgi Deniz, ailelerin deprem hazırlığını çocuklarıyla birlikte yapmasının önemine dikkat çekti.
“Deprem çantası hazırlamak, bina güvenliğini kontrol ettirmek, ailece tatbikat yapmak ve olası durumlarda nasıl iletişim kurulacağını planlamak, çocuklara ‘Ben pasif değilim, hazırlıklıyım’ hissini kazandırır” dedi.
“Oyun, Sanat ve Spor En Güçlü İyileştiriciler”
Deprem sonrası çocukların duygularını ifade edebilmeleri için oyun, resim ve spor gibi alanların desteklenmesi gerektiğini söyleyen Deniz, “Bazı çocuklar yaşadıklarını oyunlarında tekrar tekrar canlandırabilir. Bu, onların olayı anlamlandırma sürecinin bir parçasıdır ve sağlıklıdır” ifadelerini kullandı.
“Korkudan Çok Güven Kalabilir”
Son olarak Deniz, çocukların olağanüstü bir toparlanma kapasitesine sahip olduğunu belirterek şunları söyledi: “Her deprem bir iz bırakır ama bu izin travmaya dönüşüp dönüşmeyeceği; olayın şiddeti, tehdit algısı, hazırlık düzeyi ve sonrasında sağlanan güven ortamına bağlıdır. Çocuklara doğru destek verilirse, sarsıntıdan sonra kalıcı olan şey çoğu zaman korku değil, ‘Beni koruyan insanlar var’ hissidir.”
Ömer Faruk KARATOSUN