Deprem sırasında insanların paniğe kapılması, çoğu zaman yaralanmalara ya da ölümcül kazalara neden olabiliyor. Oysa birkaç doğru adım ve bilinçli hareketle hayatta kalma şansını artırmak mümkün. Uzmanlara göre, “yaşam üçgeni” oluşturmak ve doğru pozisyon almak, deprem anında alınabilecek en etkili önlemlerden biri.
Panik Yerine Soğukkanlılık
Deprem anında ilk kural, kesinlikle panik yapmamaktır. Panik halinde koşmak, merdivenlere yönelmek ya da pencerelere yaklaşmak büyük risk taşır. Özellikle merdivenler, binaların en zayıf noktalarından biri olduğu için çökme ihtimali yüksektir. Bu nedenle sarsıntı hissedildiğinde bulunduğunuz yerde kalarak güvenli bir alan oluşturmak en doğru davranıştır.
Yaşam Üçgeni Nasıl Oluşturulur?
Deprem sırasında sağlam eşyaların yanında “yaşam üçgeni” oluşturmak hayat kurtarabilir. Bu üçgen, devrilen eşyaların yanlarında kalan boşluklarda oluşan yaşam alanıdır. Sağlam dolap, kanepe, koltuk ya da içi dolu sandık gibi hacimli eşyaların yanına çömelerek cenin pozisyonu alınmalıdır. Baş, iki el arasına alınarak ya da yastık, kitap gibi bir nesneyle korunmalıdır. Bu pozisyon, düşen cisimlerin etkisini en aza indirir.
ÇÖK-KAPAN-TUTUN Tekniği
AFAD’ın önerdiği en etkili yöntemlerden biri “ÇÖK-KAPAN-TUTUN” hareketidir.
ÇÖK: Dizler üzerine çökerek vücudu alçaltın.
KAPAN: Başınızı ve ensenizi koruyacak şekilde kapanın.
TUTUN: Dengede kalmak için sabit bir yere tutunun.
Bu üçlü hareket, sarsıntı anında devrilen eşyaların altında kalma riskini azaltır ve kişinin dengesini korumasına yardımcı olur.
Güvensiz Bölgelerden Uzak Durun
Deprem sırasında balkon, pencere, merdiven, kapı eşiği gibi alanlardan uzak durmak gerekir. Balkonlar dışa doğru çıkıntılı yapılardır ve ilk yıkılan bölümler arasında yer alır. Kapı eşiği ise sanıldığının aksine güvenli değildir; çoğu kapı bölgesi baskıya dayanıklı olmadığı için çökmeler sırasında koruma sağlamaz. En güvenli yerler, iç duvarlara yakın ve sağlam eşyaların yanıdır.
Elektrik, Gaz ve Su Vanaları
Sarsıntı sona erdikten sonra binada kalmak doğru değildir. Ancak çıkmadan önce elektrik, su ve gaz vanaları kapatılmalı; soba veya ısıtıcı varsa söndürülmelidir. Bu önlem, yangın ve patlama riskini büyük ölçüde azaltır. Daha sonra önceden belirlenmiş güvenli toplanma alanına gidilmelidir.
Araçta veya Dışarıda Deprem
Depreme araç içinde yakalanan kişilerin araçtan inmesi ve güvenli bir alanda aracın yanında cenin pozisyonuna geçmesi önerilir. Çünkü köprü, tünel, bina veya ağaç gibi yapılara yakın bölgelerde araç içinde kalmak tehlikelidir. Açık alandaysanız, bina ve enerji hatlarından uzak durarak diz üstü çökmek en güvenli yoldur.
Okul ve İş Yerinde Güvenli Alanlar
Deprem sırasında okulda ya da iş yerinde bulunanlar, sağlam sıra veya masa altına değil, yanına sığınmalıdır. Bu alanlar çökerse altında kalma riski doğar. Koridorlarda ise duvar kenarında, baş ve boyun korunacak şekilde ÇÖK-KAPAN-TUTUN pozisyonu alınmalıdır.
Deprem Hakkında Yanlış Bilgiler
Toplumda sıkça duyulan “hava durumuna göre deprem olur” ya da “kapı altına sığınmak güvenlidir” gibi bilgiler yanlıştır. Deprem, hava koşullarıyla değil, yer kabuğundaki kırılmalarla ilgilidir. Ayrıca yıldızlı gökyüzü, sıcak hava veya rüzgarın yönü gibi göstergelerle deprem tahmini yapmak mümkün değildir.
Bilinçli Hareket Hayat Kurtarır
Deprem sırasında yapılacak her yanlış hareket, hayati tehlike oluşturabilir. Panik yapmadan, güvenli bir alanda yaşam üçgeni oluşturmak, başı ve boynu koruyarak sarsıntı bitene kadar beklemek gerekir. Deprem sonrası binayı kontrollü şekilde terk edip toplanma alanına gitmek, hem kişisel güvenliği hem de kurtarma çalışmalarının düzenli ilerlemesini sağlar.
HABER MERKEZİ