Depremler aniden meydana gelen, kısa sürede büyük etkiler bırakabilen doğal afetlerin başında geliyor. Sarsıntı anında panik yapmak yerine doğru adımları bilmek hem kişinin kendi güvenliği hem de çevresindekilerin korunması açısından hayati önem taşıyor. Deprem esnasında yapılması gereken davranışların net şekilde bilinmesi, yaralanma ve hasar riskini ciddi ölçüde azaltıyor. İşte deprem anında uygulanması gereken adımlar, en güncel bilgilere göre detaylı şekilde açıklandı.
İlk Kural: Çök – Kapan – Tutun
Deprem esnasında en güvenli davranış şekli olarak kabul edilen Çök – Kapan – Tutun, hem evde hem iş yerinde hem de kapalı alanlarda kullanılan en etkili yöntemlerden biri olarak öne çıkıyor.
Bu davranış biçiminde; kişi önce dizlerinin üzerine çöker, ardından başını ve boynunu koruyacak şekilde kapanır ve son olarak sağlam bir mobilyaya ya da zemine tutunarak dengesini kaybetmesini önler. Bu pozisyon, devrilebilecek eşyaların ve düşebilecek nesnelerin yaratabileceği riski büyük ölçüde azaltır.
Camlardan ve Devrilebilecek Eşyalardan Uzak Durun
Deprem anında en büyük tehlikelerden biri, cam kırıkları ve sabitlenmemiş mobilyalardır. Bu nedenle:
- Pencerelerden, aynalardan ve cam kapılardan
- Yüksek dolaplardan, raflardan ve kitaplıklardan
uzaklaşmak büyük önem taşıyor. Evlerde güvenli alanların önceden belirlenmesi, deprem anında riski minimize eder.
Güvenli Bölge: İç Duvar Dipleri ve Masa Altı
Kapı eşiklerinin güvenli olduğu yönündeki yaygın inanış artık geçerli değil. Deprem sırasında en korunaklı noktalar arasında iç duvar dipleri, sağlam bir masanın altı ve koltuk yanları yer alıyor. Bu bölgeler, düşme ve devrilme riskine karşı daha fazla koruma sağlıyor.
Asansör Kullanmayın – Bulunduğunuz Yerde Kalın
Deprem sırasında asansör kullanmak son derece tehlikelidir. Elektrik kesintisi yaşanabilir, asansör sıkışabilir veya çalışmayı tamamen durdurabilir. Aynı şekilde deprem anında koşmak da düşmeye ve yaralanmaya yol açabilir. En güvenli yöntem, bulunduğunuz noktada çök–kapan–tutun pozisyonunda kalmaktır.
Dışarıdaysanız Açık Alana Yönelin
Deprem dışarıda yakalarsa en güvenli hareket açık bir alana yönelmektir.
Bu süreçte:
- Binalardan
- Duvarlardan
- Ağaçlardan
- Elektrik direklerinden
uzak durmak gerekir. Açık alanda çömelerek sarsıntının geçmesi beklenmelidir.
Araç İçindeyseniz Güvenli Bir Noktaya Çekin
Deprem sırasında araç kullanılıyorsa panik yapılmadan araç güvenli bir noktaya çekilmeli. Köprü altları, tüneller, viyadükler ve elektrik hatları gibi riskli bölgelerden uzaklaşarak, emniyet kemeri takılı şekilde sarsıntının bitmesi beklenmelidir. Sarsıntı geçtikten sonra yol güvenli değilse hareket edilmemelidir.
Gaz, Su ve Elektriği Kapatın
Deprem sonrası oluşabilecek en büyük tehlikelerden biri yangın ve gaz kaçağıdır. Sarsıntı sona erdiğinde doğalgaz vanası, elektrik sigortası ve su vanasının kapatılması, ikinci bir felaket riskini en aza indirir.
Artçılara Karşı Tedbirli Olun – Hasarlı Binaya Girmeyin
Ana deprem sonrasında artçı sarsıntılar devam eder. Bu süre boyunca hasarlı binalara kesinlikle girilmemeli, kontrol edilmemiş yapılardan uzak durulmalıdır. Evin güvenliği konusunda şüphe varsa güvenli alanlarda beklemek en doğru harekettir.
İletişimi Kısa Tutun – Hatları Meşgul Etmeyin
Deprem sonrası telefon hatları yoğunluk nedeniyle kilitlenebilir. Bu nedenle iletişim için kısa mesaj (SMS) veya internet tabanlı uygulamalar kullanmak daha doğru olur. Bu adım, acil ekiplerin iletişim hatlarını etkin şekilde kullanmasını sağlar.
Toplanma Alanlarına Gidin
Deprem sonrası oluşturulmuş güvenli bölgeler olan toplanma alanları, risklerden uzak bir bekleme imkânı sunar. Evde hasar şüphesi varsa güvenli alanlara yönelmek gerekir. Türkiye genelindeki toplanma alanları e-devlet üzerinden kolaylıkla sorgulanabiliyor.
Bilinçli Hareket Hayat Kurtarır
Deprem sırasında yapılacak doğru davranışlar, riskleri azaltmanın en etkili yoludur. Basit ama doğru uygulamaları bilmek, hem bireyleri hem de toplumu korur. Sarsıntı anında panik yapmamak, çevreyi gözlemlemek ve güvenli davranışları uygulamak, hayati önem taşır.
Ömer Faruk KARATOSUN