Türkiye genelinde olduğu gibi Balıkesir’de de doğada bolca bulunan ve halk arasında “yara otu” ya da “binbirdelik otu” olarak bilinen sarı kantaron, şifalı özellikleriyle dikkat çekiyor. Özellikle Edremit, Havran, İvrindi ve kırsal mahallelerde doğal yollarla toplanan bu bitki, vatandaşlar tarafından yağı çıkarılarak cilde sürülüyor ya da çayı demlenerek tüketiliyor.
Ancak uzmanlar, sarı kantaronun içerdiği hiperisin maddesi nedeniyle kontrolsüz kullanımda büyük tehlikeler taşıdığına dikkat çekiyor. Hiperisin, güneş ışığıyla birleştiğinde ciltte yanıklara sebep olabilirken, bazı ilaçlarla birlikte alındığında ise vücutta zehirlenmeye yol açabiliyor.
Balıkesirli birçok vatandaşın evinde kavanozlar dolusu kantaron yağı bulunsa da, bu yağ özellikle yaz aylarında cilde sürüldüğünde tehlikeli sonuçlar doğurabiliyor. Ciltte kızarıklık, kabarma, su toplaması gibi belirtiler görülmesi halinde derhal doktora başvurulması öneriliyor.
Öte yandan, sarı kantaronun antidepresan ilaçlar, doğum kontrol hapları, epilepsi ve kalp ilaçları gibi birçok reçeteli ilaçla etkileşime girdiği ve bu nedenle mutlaka doktora danışılarak kullanılması gerektiği vurgulanıyor.
Sarı kantaron, doğru şekilde ve kısa süreli kullanıldığında faydalı olabilir. Ancak bilinçsizce kullanıldığında Balıkesir’de doğadan gelen bu “şifa”, farkında olmadan ciddi sağlık sorunlarına davetiye çıkarabilir.
Zehirli Madde: Hiperisin
Sarı kantaronun çiçek ve yapraklarında bulunan hiperisin, sinir sistemi üzerinde etkilidir. Bu maddenin antidepresan özellikleri olduğu bilinse de, aynı zamanda ciltte ışığa duyarlılık yaratmasıyla da tanınır. Bu da demek oluyor ki, sarı kantaron kullanımı sonrasında güneşe çıkıldığında ciltte kızarıklık, yanık ve döküntü gibi reaksiyonlar gelişebilir.
Güneşle Temas Hayati Risk Taşıyabilir
Özellikle kantaron yağı kullanan kişilerde, güneşe maruz kalınması durumunda ikinci dereceye varabilen yanıklar görülebiliyor. Bu durum sadece kozmetik bir sorun değil; cilt sağlığını tehdit eden ciddi bir risktir.
İlaçlarla Etkileşimi Zehirlenmeye Neden Olabilir
Sarı kantaronun en çok dikkat edilmesi gereken yönlerinden biri de ilaçlarla olan etkileşimidir. Hiperisin maddesi, karaciğerde ilaçları parçalayan enzimleri etkileyerek birçok ilacın ya etkisini azaltır ya da beklenmeyen tepkimelere neden olur. Bu durum, serotonin sendromu gibi hayatı tehdit eden reaksiyonlara yol açabilir.
Riskli ilaçlar arasında antidepresanlar, doğum kontrol hapları, epilepsi ilaçları, HIV tedavisinde kullanılan ilaçlar ve bağışıklık baskılayıcılar yer alır. Bu ilaçlardan herhangi birini kullanan kişilerin sarı kantaron tüketmemesi hayati önem taşır.
Faydaları Yok mu? Elbette Var
Sarı kantaron, kontrollü ve doğru şekilde kullanıldığında faydalı bir bitkidir. Hafif depresyon belirtilerinde rahatlatıcı etki sunar, kantaron yağı ciltteki yaraların iyileşmesine yardımcı olur. Ayrıca çay formuyla mideyi rahatlatır, stresi azaltır ve uykusuzluğa iyi gelir. Ancak bu faydaların ortaya çıkabilmesi için doktor gözetiminde ve sınırlı dozlarda kullanılması gerekir.
Sarı kantaronun şifalı yönleri kadar zehirli etkileri de vardır. Doğal olması, zararsız olduğu anlamına gelmez. Özellikle düzenli ilaç kullananlar ve yaz aylarında güneşe çıkan bireyler için sarı kantaron riskli bir tercih olabilir. Bu nedenle kullanmadan önce mutlaka bir sağlık uzmanına danışılmalı, bilinçli ve dikkatli olunmalıdır.
Şefiye YILDIRIM