Okul döneminin yaklaşmasıyla birlikte Balıkesir’de kırtasiye alışverişleri hız kazandı. Ancak fiyatların geldiği seviye, veliler için ciddi bir ekonomik yük oluşturuyor. Geçmiş yıllara kıyasla artan maliyetler, özellikle birden fazla çocuğu okula giden ailelerin bütçelerini sarsıyor. Zincir marketlerde daha uygun fiyatlı ürünler bulunsa da toplam alışveriş maliyeti yüksek kalıyor. Yerel kırtasiyelerde çeşit fazla olsa da fiyat farkı dikkat çekiyor.
Bir Balıkesirli veli durumu şu sözlerle özetledi: “Bizim zamanımızda kimse kimsenin kalemine bakmazdı. Şimdi çocuklar birbirinin çantasını, kalem kutusunu kıyaslıyor. Çocuğumun üzülmemesi için elimden geleni yapıyorum ama her ürünü almak mümkün olmuyor.”
Sağlığa Dikkat: Uzmanlardan Uyarılar
Uzmanlar, kırtasiye alışverişinde sadece fiyatın değil, ürün güvenliğinin de dikkate alınması gerektiğini vurguluyor. Özellikle merdiven altı üretim ve sahte ürünlerden uzak durulması gerekiyor. CE işaretli ve güvenilir markaların tercih edilmesi öneriliyor.
Alışveriş yaparken dikkat edilmesi gerekenler şöyle sıralanıyor:
- Çok ucuz ürünlerde kimyasal riskler olabileceği unutulmamalı.
- Okul çantalarının ergonomik yapıda olması, bel ve omurga sağlığı açısından önem taşıyor.
- Özellikle boya kalemleri, silgiler ve yapıştırıcıların güvenli ürünlerden seçilmesi gerekiyor.
Masraf Kalemleri Katlanarak Artıyor
En uygun fiyatlı okul çantaları 200 TL’den başlarken, lisanslı ve ithal ürünlerde bu rakam 2.500 TL’ye kadar çıkabiliyor. Beslenme çantaları 100–300 TL arasında değişiyor, bazı özel tasarımlar ise 700 TL’ye ulaşıyor. Kalem kutuları 50 TL’den başlayıp 400 TL’ye kadar yükselebiliyor.
Zincir marketlerde 30 TL’den başlayan kalem, silgi, defter gibi küçük parçalar alınsa bile, çanta ve aksesuarlarla birlikte maliyet katlanarak artıyor. Bir öğrencinin çanta, defter, kalem, boya ve yardımcı malzemeler dahil toplam alışveriş maliyeti 2.000 TL’yi aşabiliyor.
Sosyo-Ekonomik Farklılıklar Daha Görünür Hale Geldi
Artan fiyatlar yalnızca velilerin bütçesini zorlamakla kalmıyor, aynı zamanda öğrenciler arasında sosyo-ekonomik farkların daha belirgin hale gelmesine neden oluyor. Uzmanlara göre, çocukların kullandığı çanta, kalem kutusu ya da boya setleri arasındaki büyük fiyat farkları, sınıflarda psikolojik bir ayrışma yaratabiliyor.
Bir öğrenci pahalı bir marka çantayla sınıfa girdiğinde, diğeri daha uygun fiyatlı ürün kullandığında kıyaslamalar kaçınılmaz hale geliyor. Bu durumun çocukların özgüveni ve motivasyonu üzerinde olumsuz etkiler yaratabileceği belirtiliyor.
Eşitlik İçin Adımlar
Eğitimciler ve uzmanlar, kırtasiye masraflarının artmasının veliler üzerindeki yükünü hafifletecek çözüm önerilerini şöyle sıralıyor:
- Okul bazlı standartlar: Defter, kalem, silgi gibi temel ürünlerde standartların belirlenmesi.
- Toplu alım desteği: Okullar veya Milli Eğitim Bakanlığı’nın toplu alım yaparak uygun fiyatlı ürün sağlaması.
- Dar gelirli ailelere destek: Maddi durumu yetersiz ailelere kırtasiye yardımı yapılması.
- Fiyat denetimleri: Yeni sezon öncesinde fiyatların kontrol edilmesi, fırsatçılığın önlenmesi.
Eşitlik Kalemle de Sağlanmalı
Eğitimde eşitlik, yalnızca ücretsiz kitap dağıtımıyla sınırlı kalmıyor. Çocukların kullandığı defterden silgiye, çantadan kalem kutusuna kadar her malzemenin eşit şartlarda sağlanması gerekiyor. Velilerin söylediği gibi mesele sadece fiyat değil; çocukların kendini eksik hissetmeden eğitim ortamında eşit bir şekilde yer alabilmesi. Eğitimde eşitlik, küçük bir silgiden ya da defterden başlıyor.
Havva ERTÜRK