BULAŞICI HASTALIKLAR NE DEMEKTİR?

Bulaşıcı hastalıklar mikroorganizma denen çok küçük canlıların neden oldukları hastalıklardır. Bu canlıların bir kısmı, normalde vücut içerisinde bağırsak gibi belirli organlarda bulunmasına rağmen farklı organ ve dokulara geçtiğinde hastalık oluşturabilir. Bazı mikroorganizmalar ise toprakta ya da başka kaynakta bulunup insanlara bulaştığı takdirde hastalığa neden olur. Bulaşıcı hastalıkların birçok bulaşma yöntemi vardır. Bazı bulaşıcı hastalıklar kişiden kişiye geçer. Bazı hastalıklar ise böcekler veya diğer hayvanlar tarafından bulaşır. Ayrıca, bozulmuş yiyecekler veya kirli su kaynakları da bulaşıcı hastalıklara sebebiyet verebilir.

BULAŞICI HASTALIKLARIN BELİRTİLERİ NELERDİR?

Her bulaşıcı hastalığın kendine özgü belirti ve semptomları vardır. Fakat birçok bulaşıcı hastalıkta ortak olan, genel işaret ve belirtiler bulunmaktadır. Bunlar aşağıdaki şekilde sıralanabilir: ateş, ishal, yorgunluk, kas ağrıları ve öksürme

BULAŞICI HASTALIKLARA NELER NEDEN OLUR?

Bulaşıcı hastalıklara farklı mikroorganizmalar neden olabilir. Aşağıda mikroorganizmaların türleri ve neden oldukları farklı hastalıklar yer almaktadır:

Bakteriler: Bu tek hücreli organizmalar boğaz, idrar yolu enfeksiyonları ve tüberküloz gibi hastalıklardan sorumludur. Virüsler: Bakterilerden çok daha küçük canlılardır. Virüsler soğuk algınlığından AIDS’e kadar çok sayıda hastalığa neden olur. Mantarlar: Saçkıran ve sporcu ayağı gibi birçok cilt hastalığına mantarlar neden olur. Ayrıca mantarlar genital bölgeyi de etkileyebilir. Farklı mantar türleri akciğer veya sinir sistemine bulaşarak hastalığa neden olabilir. Parazitler: Hayvan dışkısından ya da sivrisinek ısırığı gibi bir böcek ısırığından parazit bulaşabilir. Sıtma, parazitlerden kaynaklanan ve en çok bilinen hastalıklardan biridir.

BULAŞICI HASTALIKLARIN BULAŞMA YÖNTEMLERİ NELERDİR?

Bulaşıcı hastalıklar doğrudan ya da dolaylı temas ile bulaşabileceği gibi, virüs veya bakteri taşıyan böcek ısırıkları ya da gıdalar yoluyla da bulaşabilir.

DOĞRUDAN TEMAS

Bulaşıcı hastalıkların çoğuna yakalanmanın en kolay yolu, hasta bir kişi ya da hayvanla doğrudan temasa geçmektir. Doğrudan temas şekilleri aşağıdaki gibi listelenebilir. İnsandan insana: Bulaşıcı (enfeksiyöz) hastalıklar genellikle bakteri, virüs veya diğer mikropların bir kişiden diğerine doğrudan aktarılmasıyla yayılır. Bakteri ya da virüs taşıyan bir kişi, sağlıklı birine dokunur, sarılır, hapşırır veya öksürürse bakteri & virüs taşınabilir. Ayrıca cinsel ilişki gibi vücut sıvıları değişimi ile sonuçlanan eylemlerle de mikroplar bulaşabilir. Bazen virüs ya da bakterili kişide hastalık gözlenmese de, taşıyıcı olup, başkalarını hasta edebilir. Hayvandan insana: Evcil hayvanlar da dahil olmak üzere enfekte bir hayvan tarafından ısırılmak veya çizilmek hastalığa neden olabilir. Kuduz ya da tetanoz gibi bazı bulaşıcı hastalıklar, tedavi edilmediği takdirde ölümcül olabilir. Hayvan atıkları ile temas, bulaşıcı hastalıklara yakalanmanın başka bir yoludur. Örneğin, kedi kumu değiştirme sırasında toksoplazma enfeksiyonuna yakalanabilirsiniz.  Anneden karnındaki bebeğe: Hamile bir kadın, doğmamış bebeğine bulaşıcı hastalıklara neden olan mikropları geçebilir. Bazı mikroplar plasentadan veya anne sütünden geçebilir. Vajinadaki mikroplar ise doğum sırasında bebeğe bulaşabilir.

BULAŞICI HASTALIKLARIN KOMPLİKASYONLARI NELERDİR?

Bulaşıcı hastalıkların çoğu sadece küçük komplikasyonlara sahiptir. Ancak zatürre, AIDS ve menenjit gibi bazı enfeksiyonlar hayatı tehdit edebilir. Araştırmalar birkaç enfeksiyon türünün, uzun vadeli artmış kanser riskiyle ilişkili olduğunu göstermiştir: İnsan papilloma virüsü, rahim ağzı kanseri  Helicobacter pylori, mide kanseri ve peptik ülserler Hepatit B ve C ise karaciğer kanseri ile bağlantılı bulunmuştur. Bulaşıcı hastalıklar ve korunma yolları nelerdir? Enfeksiyon riskini azaltmak için aşağıdaki alışkanlıkları kazanmak önemlidir:  Elleri yıkamak: Özellikle yiyecekler hazırlamadan önce ve sonra, yemekten önce ve tuvaleti kullandıktan sonra elleri yeterli miktarda yıkamak önemlidir. Eller mikropların vücuda girmesinin yaygın bir yolu olduğundan, gözlerinize, burnunuza veya ağzınıza dokunmamaya çalışın. Aşı olmak: Aşılama, birçok hastalığa yakalanma olasılığınızı büyük ölçüde azaltır. Hem çocuklar hem de yetişkinler aşılarını takip edip gerekli zamanlarda yeniletmelidir.

Hasta olunca evde kalmak: Bulaşıcı hastalıkların engellenmesi ve daha kısa sürede iyileşmek için kusma, ishal ya da ateş gibi belirtilerde, işe ya da okula gidilmemesi gerekir.  Yiyecekleri güvenli bir şekilde hazırlamak: Yemek hazırlarken tezgahları ve diğer mutfak yüzeylerini temiz tutun. Öğütülmüş etler için, en az 71o C; kümes hayvanları için 74o C; ve diğer çoğu etler için, en az 63o C  kuralı unutulmamalıdır. Ayrıca, pişmiş yiyeceklerin uzun süre oda sıcaklığında kalmasına izin verilmemelidir.

Güvenli cinsel ilişki yaşamak: Partnerler cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar taşıyor veya yüksek riskli cinsel geçmişe sahipse her zaman prezervatif kullanmalıdır. Kişisel eşyaların paylaşmamak: Bireyler, kendi diş fırçasını, tarak ve tıraş bıçağını kullanmalı, bardak veya yemek kaplarını paylaşmamalıdır.

Seyahat etmeden önlem almak: Ülke dışına seyahat ediliyorsa, bir sağlık çalışanı ile sarı humma, kolera, hepatit A veya B gibi özel aşılar hakkında konuşulmalıdır.

BULAŞICI HASTALIKLAR NASIL TEŞHİS EDİLİR?

Doktorunuz, belirtilerinize neyin neden olduğunu belirlemeye yardımcı olmak için laboratuvar çalışması veya görüntüleme taraması isteyebilir. Laboratuvar testleri: Birçok bulaşıcı hastalık benzer belirti ve semptomlara sahiptir. Vücut sıvılarının örnekleri bazen hastalığa neden olan belirli mikropların kanıtlarını ortaya çıkarabilir. Bu, doktorun tedaviyi düzenlemesine yardımcı olur. En sık istenen testler, kan, idrar ve boğaz kültür testleridir. Bunun haricinde hekiminiz gerekli görürse dışkı örneği ya da omurilikten sıvı alınmasını da isteyebilir.